Ramai sarjana berpendapat bahawa hubungan antara kaum sebelum merdeka, terutama dalam zaman naungan kolonial Inggeris tidak berada dalam keadaan yang baik. Setiap kaum terpisah di antara satu sama lain, tidak wujud ketika itu asimilasi dan integrasi antara kaum kerana dasar Inggeris sendiri yang memisah-misahkan antara kaum berasaskan kawasan penempatan, pekerjaan dan layanan Inggeris terhadap tiga kaum utama, iaitu India, Cina dan India yang berbeza-beza (Machander, 2007, Gordon, 1968, 27). Polisi Inggeris berkaitan ekonomi, pentadbiran dan pendidikan menjadi punca berlakunya kerenggangan hubungan antara kaum. Umpamanya dasar pendidikan Inggeris terhadap orang Melayu berbeza-beza mengikut taraf sosial masyarakat Melayu. Golongan atasan atau bangsawan Melayu dididik di sekolah Inggeris yang mula ditubuhkan pada tahun 1874, manakala golongan bawahan Melayu hanya mendapat pelajaran di sekolah vernakular Melayu yang menggunakan bahasa pengantar Melayu. Ringkasnya menurut Loh (1975) pendidikan zaman kolonial Inggeris adalah bersifat elitis dan kebanyakannya digunakan oleh masyakat China, Tamil dan segolongan kecil golongan elit Melayu (Philip Loh Fook Seng, 1975, 50-86).
Sebenarnya, Inggeris tidak mempunyai agenda yang khusus untuk
menyatupadukan pelbagai kaum yang wujud pada waktu tersebut. Kerajaan Inggeris
tidak berusaha untuk mengasimilasikan dan mengintegrasikan golongan imigran ke
dalam masyarakat tempatan walaupun mereka tahu kewujudan masyarakat berbilang
kaum telah menyukarkan perjalanan pentadbiran kerajaan British sendiri. British
gagal untuk memandang jauh ke hadapan akibat yang ditimbulkan oleh imigrasi
secara besar-besaran. British sepatutnya telah mengenakan sekatan yang lebih
ketat ke atas imigrasi atau berbuat sesuatu tindakan untuk membentuk satu
sistem politik bagi seluruh masyarakat berbilang kaum (Milne dan Mauzy, 1982,
31-32). Dasar “pecah” dan “perintah”
dalam konteks masyarakat pelbagai etnik amat berguna bagi Inggeris kerana ia
menolong penjajah mengekalkan kekuasaan mereka[1].
Dasar yang sama turut digunakan semasa penjajahan Jepun (1941-45) (Ghazali
Shafie, 2000, p. 49) sehingga menimbulkan konflik
etnik antara kaum Melayu dan Cina terutama selepas Jepun meninggalkan negara
ini. Walaupun Jepun menggunakan slogan “Kemakmuran Bersama” dan “Asia Untuk
Orang Asia”, namun slogan tersebut merupakan propaganda Jepun semata-mata.
Sebaliknya semasa pemerintahan Jepun, Jepun telah memperalatkan orang Melayu
untuk kepentingannya dan menindas kaum Cina kerana membalas dendam terhadap
mereka. Hal ini berlaku disebabkan semasa Jepun melanggar negara China, kaum
Cina Seberang Laut telah memberi bantuan moral dan material kepada negara
mereka bagi menentang tentera Jepun (Anwar Abdullah 2005, 115).
Akibat dari dasar penjajahan telah menyebabkan
masyarakat di Tanah Melayu yang terdiri dari kaum Melayu, Cina dan India telah
berpecah belah. Mereka tidak bersatu dalam konteks sebagai sebuah bangsa Malaya
atau Malayan yang bersatu. Dengan sebab itu, ahli sejarah telah bersepakat
mengatakan bahawa menjelang tahun 1941, ketiga-tiga aliran nasionalisme Melayu,
Cina dan India telah bercanggah dan tidak bersatu untuk membentuk sebuah bangsa
“Malaya yang bersatu” serta berkongsi inspirasi yang sama. Hal ini disebutkan
oleh Ratnam (1965), katanya:
“It will thus be clearly seen that such
nationalist movements as existed in Malay before the war were communally
isolated. There was no common inspiration and there were no common goal.
Nationalism thus failed to unite the people in a common cause; it also failed
to produce any appreciable effects on the political process within the country”
(K.J.Ratnam,
1965, p. 16) .
Keadaan ini berlaku disebabkan ketiga-tiga kaum
mempunyai kepentingan yang bertentangan dan pandangan yang berbeza. Kaum
pendatang Cina dan India memperlihatkan sikap tidak pedulikan hal ehwal di
dalam Tanah Melayu dan lebih berminat kepada perkara yang berlaku di tanah air
asal mereka. Orang Melayu pula mulai bimbang dengan kedatangan golongan imigran
yang semakin ramai yang mula mengancam kedudukan dan hak orang Melayu di negara
ini. Walaupun Sultan Negeri-negeri Melayu Bersekutu telah menggesa pentadbiran
Inggeris menghalang kemasukan golongan imigran Cina dan India, tetapi oleh
kerana pentadbiran Inggeris ditekan oleh syarikat-syarikat perdagangan yang
berpengaruh, pelombong-pelombong Eropah dan Cina dan kepentingan ladang-ladang
getah yang kesemuanya mahukan lebih ramai buruh yang murah, kemasukan imigran
terpaksa diteruskan. Apabila parti Kuomintang ditubuhkan pada tahun 1912 di
China, pengaruh gerakan itu telah mempengaruhi orang Cina di Tanah Melayu.
Parti Kuomintang China telah bergantung kepada orang Cina di seberang laut
untuk mendapatkan wang terutama apabila meletusnya perang Sino Jepun. Ia juga
berusaha keras untuk mengekalkan taat setia orang Cina seberang laut terhadap
negeri China dan mendakwa bahawa semua orang Cina yang dilahirkan di seberang
laut adalah warganegara China walaupun mereka dilahirkan di seberang laut.
Pada tahun 1920an, orang Cina telah mengembangkan
cawangan parti Kuomintang di Tanah Melayu yang kemudiannya telah mempunyai dua
puak iaitu puak kanan dan puak kiri. Golongan puak kiri kemudian telah menjadi
cawangan seberang laut Parti Komunis China. Golongan kiri ini telah berkembang
menjadi Parti Komunis Malaya pada tahun 1930. Ini merupakan satu pergolakan
yang penting kerana buat pertama kalinya sebahagian orang Cina tempatan telah
menumpukan perhatian politik mereka ke Tanah Melayu, bukan lagi ke negara
China. PKM mahu menggulingkan penjajah
British melalui cara kekerasan dan menubuhkan sebuah Republik Soviet Petani dan
Pekerja Malaya. PKM telah berjaya menarik bukan sahaja orang Cina tetapi juga
masyarakat Melayu dan India untuk ikut serta dalam perjuangan mereka. Tetapi
menjelang tahun 1941, PKM gagal menarik perhatian orang Melayu dan India. Di
majlis-majlis Negeri-negeri Selat dan Negeri-negeri Melayu Bersekutu, keahlian
telah diberikan kepada wakil Cina, seperti Tan Cheng Lock, seorang peniaga dari
Melaka dan Lim Cheng Yen, seorang peguam dari Pulau Pinang. Kedua-dua mereka
telah menaruh minat dalam hal ehwal negeri tempatan serta mempertahankan
kepentingan kaum Cina[2].
Sementara itu, pada tahun 1922, kaum India pula
telah mula meminta perwakilan yang sama dengan kaum Cina atas alasan
pertambahan bilangan kaum India di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Keadaan ini
diperkuatkan lagi dengan desakan kerajaan India sendiri yang menyokong tuntutan
kaum India di Tanah Melayu. Pada tahun 1928, Subbiah Naidu Veerasamy seorang
peguam di Kuala Lumpur menjadi wakil India pertama di Majlis Perundangan
Persekutuan. Pada tahun 1929, Majlis Negeri Perak melantik ahli India yang
pertamanya diikuti oleh Negeri Selangor (1932), Negeri Sembilan. Pada tahun
1941, satu pertubuhan orang India yang dilahirkan di Tanah Melayu telah pun
dibentuk dan dinamakan Malayan Indian Association (Cheah 1984, 81-83).
Perkembangan yang berlaku tersebut telah mendorong
orang Melayu bangkit untuk membantah apa yang dianggap oleh mereka sebagai
ancaman dari kaum pendatang terhadap hak mereka. Sehingga pertengahan tahun
1920an, orang Melayu telah menyatakan kebimbangan mereka mengenai keadaan dan
sosial mereka yang semakin lemah di negara mereka sendiri. Sungguhpun mereka
membandingkan kedudukan mereka yang lemah dengan kemajuan pesat yang diraih
pendatang Cina dan India, jarang sekali orang Melayu menyuarakan tentangan yang
berupa permusuhan terhadap kaum tersebut. Tetapi, menjelang penghujung tahun
1920-an dan tahun 1930-an dan seterusnya, perkembangan politik dan ekonomi yang
berlaku telah meradikalkan sikap orang Melayu terhadap kaum lain, khususnya
terhadap kaum Cina. Kebimbangan orang Melayu terhadap penguasaan orang Cina
bertambah berat lagi dengan hasil banci 1931 yang menunjukkan buat pertama
kalinya dalam Malaya, terdapat lebih ramai orang Cina (1,709,392) daripada
Melayu (1,644,173). Ditambah lagi, apabila berlakunya zaman kemelesetan ekonomi
yang teruk pada tahun 1930 yang membawa persaingan yang lebih hebat di antara
berbagai kaum. Menjelang tahun 1920an dan 1930an, surat khabar Melayu
menyiarkan beberapa rencana yang mengecam orang Cina, sementara sekumpulan
orang Melayu mula menyusun barisan melindungi kepentingan orang Melayu (Andaya
& Andaya, 1983:293-294).
Bagaimanapun, pada waktu tersebut orang Melayu
belum bersatu sebagai satu bangsa dan belum mencari penyelesaian perbezaan yang
wujud di kalangan mereka. Pergerakan politik Melayu pada masa tersebut berpecah
kepada beberapa gerakan dan aliran[3]. Antaranya, pergerakan Kaum Muda yang
dipengaruhi oleh gerakan Pan Islam yang bertiup di Timur Tengah telah
mempengaruhi sebahagian kecil golongan cerdik pandai Melayu yang telah mendapat
pendidikan dari Timur Tengah terutama dari Kaherah tetapi tidak dapat memberi
kesan kepada rakyat (Cheah Boon Kheng, 1984:83). Gerakan ini lebih fokus kepada
pembaharuan Islam atau Islah yang dipelopori oleh pelajar Melayu seperti
Syekh Jalaluddin, Syed Syekh al-Hadi dan lain-lain. Gagasan Islah ini
telah disalurkan melalui majalah al-Imam yang diterbitkan pada tahun 1906 di
Singapura. Walaupun majalah ini hanya bertahan selama dua tahun lima bulan,
pengaruhnya telah melewati persoalan agama semata-mata malah mencakupi bidang
politik, pendidikan dan sosial (Ahmad Zaki, 2003:97-98). Bagaimanapun menurut
Ratnam (1965), kelahiran gerakan Islah
ini boleh dianggap sebagai faktor yang utama mempengaruhi kelahiran
nasionalisme Melayu dan juga telah menyebabkan orang Melayu berpecah kepada dua
kelompok iaitu Kaum Muda (modernis)
dan Kaum Tua (tradisionalis) (Ratnam
1965, 13).
Gerakan Islah
juga telah berjaya membangkitkan gerakan-gerakan Islam yang berbaur politik
di Tanah Melayu khususnya di negeri Perak dengan melahirkan parti Hizbul Muslimin
di Gunung Semanggol Perak pada 14 Mac 1948. Gerakan Islah juga melahirkan tokoh-tokoh radikal Melayu pada waktu
tersebut seperti Ustaz Abu Bakar al-Baqir, Tuan Hj. Ahmad Fuad bin Hassan,
Ustaz Othman Hamzah dan Ustaz Baharuddin Latif[4].
Bagaimanapun menurut A.J. Stockwell (1979), gerakan islah ini belum berupaya membangkitkan orang Melayu keseluruhannya
kerana pergerakannya lebih tertumpu di bandar-bandar sementara di
kawasan-kawasan luar bandar masih dipengaruhi oleh pemikiran golongan
tradisional atau Kaum Tua[5]
Pergerakan orang Melayu juga berpecah kepada
gerakan kenegerian seperti Persatuan Melayu Selangor, Persatuan Melayu Negeri
Sembilan dan Persatuan Melayu Pahang yang wujud di antara tahun-tahun 1937 dan
1938, serta pemecahan orang Melayu mengikut keturunan seperti orang Melayu DKA
(Darah Keturunan Arab) dan DKK (Darah Keturunan Keling). Ada juga percubaan
untuk memecahkan orang Melayu mengikut suku-sukunya seperti orang Bugis,
Minangkabau, Jawa dan sebagainya. Kesedaran bahawa mereka adalah orang Melayu
tidak disuarakan sehingga tahun 1939 apabila Ibrahim Yaacob seorang nasionalis
muda telah memperjuangkan gagasan Kesatuan Raya Orang Melayu di Tanah Melayu
dan Indonesia yang dinamakannya sebagai “Melayu Raya” atau “Indonesia Raya”.
Tetapi gagasan dapat dianggap sebagai mendahului zamannya. Ibrahim Yaacob
merupakan lepasan Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) telah menubuhkan
Kesatuan Melayu Muda (KMM) yang mempunyai matlamat memperjuangkan kemerdekaan
bersama Indonesia. KMM dikelompokkan sebagai gerakan radikal Melayu kerana
mengambil pendekatan anti Inggeris, antiraja dan condong kepada nasionalisme
Indonesia. Sewaktu pendudukan Jepun di Malaya, KMM telah bekerjasama dengan
Jepun. Bagaimanapun pada pertengahan 1942 apabila Jepun mendapati KMM boleh
mendatangkan ancaman kepadanya, KMM dibubarkan (Jamaie,
2005, p. 41) .
Ibrahim Yaacob kemudiannya telah menyusun semula
KMM dan menubuhkan Pembela Tanah Air (PETA) pada akhir 1943. PETA atau dikenali
juga sebagai Giyu Gun adalah pasukan
tentera sukarela Jepun yang ditubuhkan untuk membantu Jepun mempertahankan
Tanah Melayu. Setelah pasukan ini diberi latihan singkat ketenteraan, Ibrahim
dilantik sebagai pemimpinnya dengan pangkat Leftenan Kolonel. Kebanyakan pemimpin
Giyu Gun terdiri daripada bekas
pemimpin dan anggota KMM. Pasukan ini kemudiannya telah membuat hubungan dengan
MPAJA dengan perantaraan Tan Mei Sing yang ada hubungan pula dengan Loi Teck,
Setiausaha Agung PKM ketika itu. Walaupun PETA/Giyu Gun menyertai gerakan bawah tanah menentang Jepun bersama-sama
MPAJA, namun ia tidak mengubah dasar dan matlamat perjuangan KMM yang asal
untuk menuntut kemerdekaan Malaya yang bersatu dengan Indonesia (Mohamed
Salleh, 2006, pp. 49-50) . Pergerakan KMM sebenarnya tidak
banyak mendapat sokongan dari rakyat. Antara sebabnya ialah, para pemimpin KMM
tidak turun ke rakyat untuk menarik sokongan mereka terhadap apa diperjuangkan
(Ratnam 1965, 15). Di samping itu, KMM juga tidak mendapat sokongan golongan
pembesar. Rakyat bawahan pula masih takut berpolitik dan mereka lebih mematuhi
pemimpin tradisional sedangkan KMM pula mengambil sikap bermusuhan dengan
pembesar-pembesar tersebut (Mohamed Salleh, 2006, 40).
Walaupun menjelang tahun 1941 terdapat berbagai
pertubuhan Melayu telah lahir tetapi percubaan untuk mencantumkan semua
persatuan-persatuan Melayu Negeri telah gagal dan ditamatkan oleh pendudukan
Jepun. Tetapi kesedaran kebangsaan Melayu atau ‘perasaan bersatu’ di antara
orang Melayu mula bangkit dalam persidangan Persatuan Melayu Semenanjung Melayu
pertama dan kedua pada tahun 1939 dan 1940 (Cheah 1984, 83-84).
Semasa pendudukan Jepun (1941-1945),
dasarnya turut menyumbang kepada perpecahan masyarakat dan lahirnya ketegangan antara
kaum[6]
(Singh,
2008, p. 10) . Banyak faktor menyumbang kepada
berlakunya konflik antara kaum pada waktu tersebut. Antara faktornya ialah
orang Melayu telah diberi tempat yang baik dalam jabatan polis, tentera sukarela
dan pentadbiran Jepun. Orang Melayu yang bekerja di bawah pemerintahan Jepun
telah digunakan untuk menekan gerakan penentangan, khususnya terhadap orang
Cina. Perkara ini telah menanamkan perasaan dendam orang Cina terhadap orang
Melayu kerana membantu Jepun memerangi MPAJA yang dianggotai sebahagian
besarnya oleh kaum Cina[7].
Bagaimanapun kaum India telah diberi layanan yang sama seperti orang Melayu.
Tetapi sebaliknya berlaku kepada orang Cina apabila kira-kira 50,000[8] orang Cina telah dibunuh oleh tentera
Jepun di Singapura dan Tanah Melayu serta dikongkong dalam bidang ekonomi,
sosial dan politik. Parti Komunis Malaya yang telah diharamkan telah bangkit
dan mendapat dukungan yang cukup kuat dari orang Cina dan ramai yang ikut serta
di dalam unit gerila MPAJA. Walaupun ada orang Melayu dan India yang menjadi
ahli MPAJA tetapi bilangan mereka tidak melebihi sepuluh atau lima belas
peratus sahaja. Pendudukan Jepun telah mencetuskan persengketaan perkauman
antara orang Melayu dan orang Cina dengan berlakunya pertempuran pertama antara
dua kaum tersebut di Batu Pahat, Johor [9](Cheah
1984, 84-85). Ketegangan antara kaum turut berlaku di Perak, Kedah, Kelantan,
Perlis, Pahang dan Terengganu yang menyebabkan kedua-dua kaum tersebut
mengalami kesengsaraan dan penderitaan (Cheah
1987, 18-175). Menurut Li
Chuan Siu, persengketaan kaum juga berlaku di daerah Kuala Pilah (Negeri
Sembilan)[10],
Lambar Kanan, Telok Anson, Kuala Kangsar (Perak) dan Raub (Pahang) (Siu 1967, 78).
MPAJA terlibat dalam strategi-strategi
sabotaj terhadap Jepun, pegawai daerah dan juga penghulu Melayu.
Pegawai-pegawai ini dianggap sebagai pro Jepun kerana mengenakan cukai yang
tinggi dan membuat tuntutan material dari penduduk tempatan. Perjuangan MPAJA
boleh dianggap berbaur perkauman akibat serangannya yang dilancarkan ke atas
pegawai-pegawai Melayu (Balasubramaniam
1998, 94). Serangan ini
dilakukan kerana semasa pendudukan Jepun, ramai orang Melayu telah menjadi tali
barut Jepun yang dikenali sebagai junsa
(mata-mata) atau kempeitai (mata-mata
gelap.). Mereka ini telah bertindak mengikut suka hati mereka sahaja. Umpamanya
mengambil sesuatu benda daripada orang lain tanpa meminta kebenaran dari
tuannya. Sehingga timbul istilah baru ketika itu iaitu cho hap yang bererti “hendak barang ambil sahaja” (Abdul
Majid, 2004, p. 91) .
Ditambah lagi selepas kekalahan tentera Jepun, orang Melayu enggan
berkerjasama dengan komunis untuk menubuhkan sebuah republik yang dikuasai
bersama oleh tiga kaum iaitu Melayu, Cina dan India. Dengan sebab itu, ahli PKM
yang majoriti didominasi oleh kaum Cina menggunakan kekerasan dan ancaman bagi
mencapai matlamat perjuangan mereka sehingga orang Melayu sukar hendak
membezakan antara Cina komunis daripada Cina Malaya yang bukan komunis (Anwar
Abdullah, 2004, pp. 142-143) . Menurut Abdullah
Dahana (2002), memang pada permulaannya lagi PKM telah dikuasai oleh kaum Cina.
Akibatnya, kegiatan parti ini selalu dikaitkan dengan kegiatan China
perantauan. Seorang sejarawan Taiwan yang mengkaji pergerakan komunis Malaya
menjelaskan tentang adanya persepsi keliru bahawa “kerana lebih 84 peratus
keanggotaan parti adalah orang Cina, maka menjadi orang Cina bererti komunis,
komunis bererti Cina, anti-komunis bererti anti Cina dan anti Cina bererti
anti-komunis”. Dengan sebab itu di Malaya ketika itu menjadi Cina hampir sama
menjadi komunis. Walaupun majoriti keanggotaan parti terdiri dari kaum Cina
namun jumlah mereka merupakan peratusan yang kecil daripada golongan kaum Cina
di Malaya (Abdullah Dahana 2002, 63).
Apabila Jepun menyerah kalah secara yang
tidak dijangka pada 14 Ogos 1945, ia telah meninggalkan kekosongan politik di
Malaya beberapa hari. Keadaan ini telah diambil kesempatan oleh MPAJA (sayap
militer PKM) untuk menguasai beberapa kawasan yang ditinggalkan oleh tentera
Jepun selama dua minggu. Dalam jangka masa tersebut telah digunakan oleh MPAJA
yang ditaja oleh PKM membuat pembersihan ke atas orang yang menyokong Jepun
atau bersubahat. Kebanyakan mereka yang menjadi sasaran penyerangan dan
pembunuhan MPAJA adalah orang Melayu yang membantu Jepun dan enggan menyebelahi
MPAJA semasa perang. Perkara ini telah mencetuskan rusuhan antara kaum Melayu
dengan Cina.[11]
MPAJA dan PKM telah merangka strategi untuk
bekerjasama dan mengalu-alukan kedatangan semula British ke Malaya. Mereka
telah menggunakan beberapa slogan seperti “setiap kaum seharusnya bersatu untuk
mendirikan sebuah Malaya yang demokratik” dan mengeluarkan satu kenyataan
bersama yang mengharapkan Pentadbiran Tentera British (BMA) akan mentadbir
dengan adil dalam usaha mewujudkan kesenangan dan kebebasan. Mereka
mengharapkan pentadbiran British dapat memberikan kepada mereka hak dan peluang
untuk bekerjasama dengan kerajaan British. Mereka mengharapkan juga semua parti
politik dan kaum bekerjasama dengan mereka untuk mendirikan sebuah “Malaya
Baru” di bawah bendera demokrasi (Ching,
2000, pp. 81-82) . Bagaimanapun kekalahan tentera
Jepun dan kelewatan pihak British menghantar pasukan tentera untuk mengambil
alih kuasa di negeri-negeri Melayu telah memberi kesempatan kepada gerila
komunis untuk melakukan beberapa perbuatan kejam terhadap penduduk pelbagai
kaum. Bagi orang Melayu, kekejaman gerila ini menambahkan perasaan benci mereka
terhadap kaum Cina. Perasaan ini juga wujud di kalangan orang Cina terhadap
kaum Melayu sehingga mewujudkan beberapa peristiwa berdarah (Mahathir 2006,
162). Bagaimanapun Abdullah C.D dalam Memoirnya (2005) memberikan perspektif
yang berbeza apabila beliau memberikan sebab utama berlakunya konflik antara
etnik selepas berakhirnya pemerintahan Jepun adalah disebabkan provokasi
British yang menggunakan isu kaum dan agama bagi melaga-laga rakyat Malaya
sepertimana pengalaman British melaga-lagakan di antara orang Islam dengan
penganut Hindu di India. Menurutnya;
“Thus,
at the end of the anti-Japanese period, British had taken steps to break up
racial unity, such as by provoking interracial and interreligious issues. The
British were experts in stirring up interracial conflict in Malaya, based on
their experience of pitting the Muslims and Hindus agains each other in India”
(Abdullah,
2005, p. 65) .
Sementara itu, orang keturunan India lebih
asyik dengan perjuangan kemerdekaan di India sehingga mereka terkeluar dari
arus politik Tanah Melayu, seolah-olah mereka tidak berada di Tanah Melayu
(Mahathir 2006, 162). Ini kerana penumpuan politik mereka adalah di India
semata. Hakikat ini dibuktikan oleh Balasubramaniam (1998) yang menyebutkan, di
kalangan kaum India tumpuan terhadap pergolakan politik di negara India jelas
terbukti apabila merujuk kepada bilangan pemuda India (iaitu kira-kira 30,000
buruh India) yang menyertai Liga Kemerdekaan India di bawah tajaan Jepun semasa
pemerintahan Jepun (1942-1945). Masyarakat India di Tanah Melayu hanya
melibatkan diri secara aktif dalam politik India dengan menganggotai Liga
Kemerdekaan India dan Tentera Kebangsaan India di bawah pimpinan Subhasbose.
Sebelum itu kesedaran politik kaum India juga diinspirasikan oleh lawatan Nehru
ke Tanah Melayu pada tahun 1937 yang membawa kelahiran Central Indian Association (CIAM) yang bersikap India sentrik dan
objektif utama penubuhannya adalah untuk menjaga kebajikan serta memperbaiki
keadaan pekerjaaan dan perekrutan buruh India (Balasubramaniam 1998, 80-81). Justeru, Ratnam (1965) telah merumuskan semasa penjajahan Jepun
ketiga-tiga kaum tidak mempunyai kepentingan atau asas perjuangan yang dikongsi
bersama. Menurutnya, kaum Cina mengambil sikap menentang Jepun, kaum India pula
sibuk menumpukan perhatian mereka terhadap kemerdekaan India, manakala kaum
Melayu pula mengambil sikap membantu Jepun dengan hasrat untuk mengembalikan
kedaulatan politik Melayu di negara ini (K.J.Ratnam,
1965, p. 19) .
Selepas dua bulan tentera Jepun menyerah
kalah dan sebulan selepas British kembali memerintah Malaya Parti Kebangsaan
Melayu Malaya atau PKMM telah ditubuhkan di Ipoh, Perak pada 17 Oktober 1945.
Ia ditubuhkan oleh ahli PKM dari bangsa Melayu bersama-sama dengan tokoh-tokoh
KMM dan tokoh nasionalis Melayu lainnya. Antara mereka yang menghadiri
mesyuarat penubuhan PKMM ialah Mokhtaruddin Lasso, Arshad Ashaari, Baharuddin
Tahir, Rashid Maidin dan Abdullah C.D. dari golongan komunis. Sementara Ahmad
Boestamam dan Dahari Ali dari golongan bukan komunis.[12]
Tujuan penubuhan PKMM adalah untuk mencapai kemerdekaan penuh atau seratus
peratus bagi Malaya. Parti ini ingin menjadi sebuah parti persis Parti Nasional
Indonesia di bawah pimpinan Soekarno dan Hatta. Pada awal penubuhannya, PKMM
telah dipimpin oleh Moktaruddin Lasso sebagai Yang Dipertu Agung, Dahari Ali
sebagai Setiausaha Agung, Bendahari disandang oleh Arshad Ashari, manakala Dr.
Burhanuddin al-Helmy dilantik sebagai Naib Yang Dipertua Agung [13].
Dalam masa tiga bulan dari tarikh mesyuarat penubuhan itu, PKMM telah mendapat
sokongan yang menggalakkan dari seluruh negara. Sokongan itu menjadi jelas
apabila PKMM mengadakan kongresnya yang pertama, iaitu pada 30 November hingga
3 Disember 1945, di Ipoh. Kongres pertama meluluskan sebulat suara bahawa
merdeka menjadi slogan parti dan benderanya ialah merah putih serta
mengeluarkan lapan resolusi yang menjadi matlamat perjuangan parti. Lapan
resolusi ini menurut Victor Purcell (1967) mirip dengan lapan perkara yang
menjadi perjuangan PKM. Lapan perkara tersebut ialah: (1) menyatukan hak bangsa
Malaya bagi semua bangsa; (2) kebebasan bercakap, akhbar, bersidang dan
lain-lain ; (3) meningkatkan ekonomi rakyat; (4) meningkatkan kegiatan
pertanian dan tiada cukai yang dikenakan ke atas tanah pertanian; (5) layanan
yang baik ke atas warga buruh, memperbaiki taraf hidup dan membataskan masa
mereka bekerja; (6) memberi kebebasan penuh kepada orang Melayu mendirikan
sekolah kebangsaan mereka, iaitu tempat mereka dapat belajar dengan bahasanya
secara percuma; (7) memperkasa hubungan yang baik antara kaum, dan (8)
menyokong Gerakan Nasionalis Indonesia dengan segala matlamat dan sumbernya [14]
. Wujudnya persamaan antara lapan perkara yang menjadi matlamat perjuangan PKMM
dengan lapan teras perjuangan PKM disebabkan kepimpinan awal PKMM adalah
terdiri daripada ahli PKM seperti Mokhtaruddin Laso[15],
Taharuddin, Arshad dan Khatijah Ali yang mempunyai pengaruh terhadap PKMM.
Bahkan menurut Mokhtaruddin Laso, PKM telah memberi sokongan moral, politik dan
ekonomi yang penuh terhadap PKMM[16].
Walaupun PKMM sebuah pertubuhan politik
Melayu yang menggabungkan tokoh-tokoh Melayu PKM dan para pejuang nasionalis
Melayu yang beraliran kiri, namun parti ini tidak menyifatkan diri mereka
sebagai sebuah parti perkauman. Parti ini tidak melihat kaum Cina dan India
sebagai ancaman kepada kaum Melayu. PKMM menyatakan bahawa perjuangan mereka
adalah mewujudkan negara Malaya yang demokratik di mana kaum Melayu hendaklah
bekerjasama dengan kaum lain yang tinggal di negara ini. PKMM berbeza dengan
UMNO yang memperjuangkan nasionalisme Melayu, manakala PKMM pula memperjuangkan
nasionalisme Malaya yang mengandungi kaum Cina dan India. Musuh utama PKMM
adalah kuasa penjajah British tetapi malangnya PKMM tidak mendapat sokongan
dari kaum tani yang masih kuat berpegang kepada tradisi feudal. Oleh itu,
kempen PKMM menentang Malayan Union
tidak mendapat sokongan yang luas berbanding dengan gerakan penentangan yang
dilancarkan oleh UMNO[17].
Di samping itu, sifat militan PKMM dan faktor PKMM dikuasai oleh tokoh Melayu
PKM turut menjadi sebab utama orang Melayu tidak meluas memberi sokongan mereka
terhadap parti tersebut. Tambahan pula, PKMM cuba membuang kedudukan raja
(anti-feudal) dan menggantikan kepimpinan pembesar dengan rakyat biasa dalam
konteks totalitarian. PKMM cuba melaksanakan suatu pembaharuan dalam politik
apabila ia cuba menonjolkan kuasa rakyat sebagai struktur dasar dalam pemikiran
politik partinya[18].
Bagaimanapun, Ahmad Boestamam dalam Memoirnya (2004) menafikan bahawa PKMM
tidak mendapat sokongan yang kuat dari orang Melayu[19].
Apabila Inggeris kembali berkuasa di Tanah
Melayu, terdapat beberapa usaha yang dilakukan untuk menyatupadukan rakyat
Malaya yang terdiri dari berbilang kaum dengan memperkenalkan polisi baru.
Keinginan Inggeris untuk mewujudkan satu polisi yang baru terhadap Malaya mula
ditimbulkan dalam Parlimen British pada 10 Oktober 1945, apabila Setiausaha
Tanah Jajahan Inggeris telah memberikan jawapannya terhadap polisi baru British
di Malaya. Menurutnya, pertimbangan yang sewajarnya diberikan kepada masa depan
Malaya dan mewujudkan rasa kesatuan serta kewarganegaraan yang sama bagi membangunkan
kekuatan negara dan pemerintahan sendiri dalam lingkungan Komanwel British.
Justeru itu, polisi pemerintahan British mestilah mengarah kepada pengwujudan
perlembagaan kesatuan Malaya dan penginstitusian kerakyatan bangsa Malaya yang
memberi hak yang sama kepada semua kaum yang mendakwa Malaya sebagai tanahair
mereka. Bagi mencapai matlamat ini, maka satu persetujuan yang baru perlu
dirangka dengan Raja-raja negeri-negeri Melayu, iaitu dengan menubuhkan Malayan Union yang mengandungi sembilan
buah negeri-negeri di Tanah Melayu dan dua buah Negeri Selat. Manakala
Singapura berkedudukan terasing dari pentadbiran Malayan Union dan mempunyai
perlembagaannya sendiri [20].
Perisytiharan penubuhan Malayan Union ini tidak lama kemudian
telah menyebabkan berlakunya ketegangan antara kaum. Di bawah rancangan ini,
Inggeris ingin menubuhkan sebuah negeri yang bersatu padu dan mengadakan satu
kewarganegaraan yang sama rata untuk semua kaum. Orang Melayu akan menjadi
warganegara secara automatik, manakala orang bukan Melayu yang ingin menjadi
warganegara perlu memenuhi kelayakan-kelayakan seperti dilahirkan di Tanah
Melayu dan Singapura. Mereka juga boleh diberikan hak kewarganegaraan apabila
tinggal 10 daripada 15 tahun di negeri-negeri Melayu atau lima tahun di Singapura
[21].
Penubuhan Malayan Union ini akan disahkan dengan perjanjian-perjanjian
baru antara Raja-raja Melayu dan kerajaan Inggeris, di mana Raja-raja Melayu
diminta menyerahkan kedaulatan di negeri masing-masing kepada Baginda Raja
Inggeris. Penubuhan Malayan Union ini dilihat oleh orang Melayu sebagai
satu ancaman terhadap hak orang Melayu dan sebaliknya berfaedah kepada orang
bukan Melayu. Orang Melayu telah bangkit menentang Malayan Union[22]
dan kemuncaknya apabila Mesyuarat Kongres Seluruh Melayu telah diadakan di
Kuala Lumpur pada 1-4 Mac 1946. Kongres tersebut telah dihadiri oleh 125 wakil
dan 49 pemerhati yang mewakili berbagai pertubuhan Melayu seluruh Malaya.
Mesyuarat tersebut telah mengambil keputusan untuk menubuhkan Pertubuhan
Kebangsaan Melayu Bersatu atau UMNO[23]
yang bertujuan untuk melancarkan kempen seluas-luasnya bagi membantah Malayan
Union. Kongres juga telah mengambil keputusan untuk menghantar taligram ke
Menteri Jajahan Inggeris yang mengandungi isi bantahan orang Melayu terhadap Malayan Union dan mengesa kerajaan
Inggeris berfikir panjang sebelum melaksanakan gagasan tersebut (Siu 1967, 82). Sekiranya gagasan Malayan Union ini berjaya dilaksanakan, maka raja-raja Melayu akan
kehilangan kedaulatan mereka, British akan dapat memerintah secara langsung di
negara ini dan akan wujud hak kewargenegaraan yang sama untuk semua kaum.
Menurut Cheah Boon Kheng, jika Malayan
Union dapat dilaksanakan secara keseluruhannya ia akan menjadikan Malaya
sebagai “Malayan” nation-state dari “Malay” nation-state (Kheng,
Malaysia The Making of a Nation, 2002, p. 2) .
Apabila Malayan Union diisytiharkan pada 22 Januari 1946, kaum Cina pula
mulanya tidak memperlihatkan sokongan mereka terhadap gagasan tersebut tidak
seperti yang dijangkakan oleh Inggeris. Akhbar-akhbar Cina tidak memberikan
komen mereka terhadap Malayan Union
sehinggalah pada 31 Januari 1946[24].
Kaum Cina lebih bimbang kepada permasalahan ekonomi dan gangguan sivil terhadap
mereka pada waktu tersebut. Majoriti kaum Cina melihat cadangan perlembagaan Malayan Union tidak membawa apa makna
kepada mereka kecuali jika ia memberi kesan kepada kehidupan peribadi mereka
sendiri. Manakala di kalangan ahli politik yang mempunyai kesedaran untuk
memperjuangkan nasib kaum Cina juga berbeza pendapat. Ahli Kuomintang dan kaum Cina yang dilahirkan di China tidak menunjukkan
minat mereka terhadap Kertas Putih cadangan Malayan
Union. Kesetiaan politik mereka hanyalah kepada negara asal mereka[25].
Bagi mereka penerimaan terhadap kewarganegaraan yang dicadangkan melalui Malayan Union hanya akan menimbulkan
masalah terhadap status kewarganegaraan mereka sebagai warganegaraan China.
Menurut akhbar Chung Hwa sekiranya kaum Cina inginkan hak kewargenegaraan Malaya,
mereka harus secara terbuka mengisytihar atau secara diam menyatakan bahawa
mereka sudah terpisah dari negara asal mereka. Keadaan ini agak menyukarkan
orang-orang Cina untuk menerima kewarganegaraan Malayan Union sedangkan mereka ingin terus mengekalkan
kewarganegaraan China. Manakala akhbar Cina yang lain seperti Modern Daily telah menentang peranan
sultan-sultan Melayu sebagai pemimpin tradisional dan ketua agama bagi Malayan Union. Akhbar Sin Min
Chu dalam laporannya bertarikh 24 Januari 1946 secara tegas mengkritik Malayan Union yang disifatkannya masih jauh dari memperkasa status
politik rakyat Malaya dan hanya mengukuhkan kedudukan British di Malaya dan
Singapura (Ching,
2000, pp. 97-98) . Manakala golongan radikal kaum
Cina yang diwakili oleh PKM telah menolak Malayan
Union kerana ia tidak menyediakan pilihan raya yang menyebabkan kuasa
Gabenor dianggap berlebihan dan pemisahan Singapura dianggap tidak logik dari
sudut politik dan ekonomi. Golongan radikal Cina ini memperjuangkan penubuhan
sebuah negara sosialis. Manakala golongan Cina yang moderat tidak begitu
menentang Malayan Union kerana
tertarik dengan peluang untuk mendapatkan kewarganegaraan melalui gagasan
tersebut (Ampalavanar,
1981, p. 80) .
Manakala kaum India juga tidak banyak
memberikan respons mereka terhadap gagasan Malayan
Union. Editor akhbar kaum India tidak menyentuh cadangan Malayan Union sehinggalah pada 1
Februari 1946. Ini kerana penumpuan akhbar Tamil pada waktu tersebut adalah
terhadap isu kekurangan makanan, peningkatan harga barangan dan industri.
Bagaimanapun isu Malayan Union mula
menjadi tumpuan komuniti India apabila akhbar Jananayagam (akhbar golongan sayap kiri kaum India) pada 23 Mac
1946 telah mengkritik Malayan Union
dengan menyifatkannya sebagai satu metode untuk memperteguhkan pentadbiran
British dan menjarah negara ini. Ia adalah satu rancangan untuk memecah
belahkan Malaya mengikut kehendak kaum imperialis. Akhbar India lain yang turut mengecam Malayan Union ialah The Tamil Press, Malaya
Nanban, Tamil Murasu dan lain-lain. Sikap komuniti India yang berpecah
dalam isu Malayan Union berlaku
disebabkan penumpuan politik kaum India sehingga pertengahan tahun 1946 adalah
terhadap perkembangan politik yang berlaku di India. Bagaimanapun mulai
pertengahan tahun 1946, majoriti kaum India telah mengalu-alukan rancangan
untuk memberikan kewarganegaraan Malaya yang sama kepada semua kaum dan
pemusatan kerajaan. Apabila MIC ditubuhkan pada bulan Ogos 1946, barulah kaum
India melalui MIC membincangkan isu-isu yang berkaitan dengan perlembagaan dan
kesan Malayan Union terhadap kaum India
di negara ini (Ampalavanar,
1981, pp. 79-80) . MIC seperti UMNO juga telah
menentang Malayan Union kerana ia
dilaksanakan dengan paksaan tanpa persetujuan rakyat asal negara ini. Pandangan
umum di kalangan komuniti India ketika itu ialah Malaya adalah negara Melayu
dan hakikat ini mestilah dikekalkan. Kaum India juga tidak menerima sebarang
pembaharuan perlembagaan yang tidak diterima oleh orang Melayu sendiri. Justeru
itu, John Thivy (Presiden MIC) dalam ucapannya pada 7 Jun 1947 ketika Mesyuarat
Tahunan MIC di Kuala Lumpur telah menyakinkan orang Melayu bahawa kaum
India; “would never appeal over the heads of the Malays to the British for any
particular right or privilege in the task of establishing a constitution for
Malaya; if we do so we would be sowing the seeds of communal dissensions” (dipetik dlm. Ampalavanar 1981, 83).
Pada bulan Disember 1946, satu perjanjian
telah dicapai untuk membubarkan Malayan Union dan digantikan dengan
Persekutuan Tanah Melayu yang diwujudkan pada 1 Februari 1948. Raja-raja Melayu
yang telah mendapat kembali kedaulatan mereka juga bersetuju menawarkan
kewarganegaraan kepada 300,000 orang bukan Melayu yang layak menjadi
warganegara (Cheah 1984, 85-87). Menurut Comber (1985), Persekutuan Tanah
Melayu merupakan asas kepada Perlembagaan Malaysia hari ini dan penubuhannya
merupakan kejayaan kepada orang Melayu. Ini kerana Perjanjian Persekutuan Tanah
Melayu menyatakan bahawa Pesuruhjaya Tinggi Inggeris akan bertanggungjawab
menjaga hak istimewa orang-orang Melayu dan kepentingan sah kaum bukan Melayu[26].
Perjanjian Persekutuan merupakan tolak ansur orang-orang Melayu dan Cina.
Sungguhpun orang-orang Cina tidak dimasukkan dalam Jawatankuasa Kerja tetapi
pandangan mereka telah diperoleh sebelum Perjanjian itu menjadi undang-undang.
Menurut Comber lagi, orang-orang Melayu bersetuju memberi kerakyatan
Persekutuan kepada mereka yang mencurahkan taat setia yang tidak berbelah bagi
kepada negara ini mengikut syarat yang telah disebutkan dalam Perjanjian
tersebut. Orang Melayu kebanyakannya telah berpuas hati dengan perlembagaan
baru ini tetapi tidak berapa mendapat sambutan dari orang-orang Cina disebabkan
undang-undang kerakyatan yang ketat (Comber 1985, 43-44).
Menurut Laporan Tahunan (1948) yang
dikeluarkan oleh Department of Chinese
Affairs, memperlihatkan bahawa tahun 1948 merupakan tahun yang sukar bagi
komuniti Cina di Persekutuan Tanah Melayu. Pertama, disebabkan ketidaktentuan
masa hadapan mereka disebabkan polisi kerajaan Persekutuan yang memberikan
Sultan dan wakil-wakil Melayu menguasai perundangan dan mengenakan hak
kewarganegaraan yang ketat terhadap kaum Cina. Kedua, disebabkan Parti Komunis
Malaya telah melancarkan pemberontakan menentang pemerintah Malaya. PKM pula
telah mendapat sokongan dari kaum Cina. Tindakan kerajaan melancarkan gerakan
memburu gerila komunis telah memberi kesan terhadap kaum Cina. Sebahagian
daripada usaha kerajaan memerangi komunis meliputi kawasan yang luas dan
menangkap kaum Cina yang disyaki. Ia juga turut melibatkan pemusnahan
perkampungan Cina seperti kampung Kachau di Selangor. Orang Cina juga menjadi
sasaran komunis kerana sebahagian mereka yang menyokong Kuomintang ataupun
keengganan sebahagian daripada mereka memberi sokongan dan bantuan kepada gerila
komunis (Ching,
2000, pp. 139-140.) .
Berdasarkan latar belakang di atas, Department of Chinese Affairs yang
ditubuhkan oleh British merasakan amat penting diwujudkan satu dasar atau
polisi mengenai kaum Cina yang baru. Dasar ini mungkin akan dapat meningkatkan
keyakinan kaum Cina terhadap kerajaan Persekutuan yang prihatin terhadap
kehidupan mereka dan meningkatkan hubungan di antara kerajaan dengan kaum Cina.
Henry Gurney yang menggantikan Edward Gent sebagai Persuruhjaya Tinggi Malaya
telah menulis surat kepada Creech Jones, Setiausaha Tanah Jajahan pada 5 Julai
1949. Beliau telah menyatakan bahawa Inggeris perlu mewujudkan satu polisi yang
khusus terhadap kaum Cina dan mengingatkan bahawa proses “Malayanisasi” kaum
Cina di negara ini akan mengambil masa yang lama dan melalui proses yang sukar.
Justeru itu, ia memerlukan langkah yang bijaksana dan sokongan pada setiap
tahap atau tindakan yang diambil (Ching,
2000, pp. 140-141) . Kerajaan British menyedari
untuk menarik sokongan dan “Malayanisasi” kaum Cina memerlukan British
memperuntukan hak kewarganegaraan Persekutuan yang terhad kepada kaum Cina.
Keadaan ini tentulah akan menimbulkan tentangan dari kaum Melayu. Justeru itu,
British perlu menggalakkan kaum Melayu mengambil satu sikap akomodatif terhadap
tuntutan kaum Cina. Dalam waktu yang sama, kerajaan British juga menyedari
kegusaran pemimpin Melayu terhadap kuasa ekonomi yang dimiliki oleh kaum Cina.
Justeru itu, kerajaan telah menggalakkan pemimpin Melayu dan Cina menyelesaikan
masalah mereka melalui perundingan dan permuafakatan di antara mereka (Ching,
2000, pp. 142-143) .
Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu pada
tahun 1948 sebagai satu strategi British untuk mengawal negeri-negeri Melayu
secara berpusat dan menjaga hak politik dan hak keistimewaan orang Melayu telah
menimbulkan tentangan dari sebahagian pemimpin dan komuniti Cina. Mereka tidak
berpuas hati dengan cadangan Persekutuan disebabkan syarat-syarat kerakyatan
Persekutuan yang ketat. Pemimpin-pemimpin yang menjadi jurucakap kaum Cina
telah membentuk gerakan anti-Persekutuan. Persekutuan menurut Dixon (1991,
143), “represented a victory for the
Malays and causes great dissent amongst the other ethnic groups, particularly
the Chinese” (Mohammad
Agus, 2006, pp. 54-55) . Di Kuala Lumpur, All-Malaya Council of Joint Action
(AMCJA) yang diketuai oleh Tan Cheng Lock telah menentang cadangan Persekutuan.
Mereka telah menganjurkan aktiviti yang membantah cadangan tersebut dengan
mengadakan tunjuk perasaan dan pemulauan terhadap Cheesemen Consultative Comitte yang ditubuhkan bagi mendapatkan
pandangan dari kaum bukan Melayu mengenai cadangan Persekutuan. Golongan
saudagar Cina dalam satu persidangan mereka telah bersetuju mengadakan hartal
satu hari di seluruh Tanah Melayu yang diorganisasi oleh AMCJA. Tarikh hartal
yang ditetapkan ialah pada 20 Oktober 1947 (Mohammad
Agus, 2006, p. 56) . Tarikh tersebut dipilih kerana
ialah hari pembukaan Parlimen British[27].
Bagaimanapun, hartal yang dilakukan tidak berjaya kerana bukan sahaja Parlimen
Inggeris tidak bersidang pada tarikh tersebut tetapi juga disebabkan wujudnya
propaganda Inggeris menentang hartal yang disiarkan melalui akhbar harian Straits Times dan radio Malaysia oleh
Malcom MacDonald sehingga semangat mereka dapat dilemahkan (Siu,
1967, p. 95) . Bagaimanapun mengikut pandangan
Albert Lau (1991), hartal yang telah diadakan di seluruh Malaya pada 20 Oktober
tersebut telah melumpuhkan hampir semua bandar-bandar di Malaya tetapi British
masih tidak berganjak dengan posisinya yang tidak berkompromi dengan sebarang
gerakan anti-Persekutuan[28].
Akhbar Straits Times pada 21 Oktober 1947, melaporkan:
“Hunderds of thousands of dollars were lost
by goverment, industry, and business today when the hartal kept labour away from
the ports, rubber estates, tin mines, business houses and streets. Industry in
Selangor almost entirely took a forced holiday...”[29].
Kaum India pula melalui MIC turut
membantah cadangan syarat kewarganegaraan yang dinyatakan dalam Perjanjian Persekutuan
Tanah Melayu. Pada tahun 1948, MIC telah menyuarakan pandangan mereka bahawa
Malaya adalah sebuah negara majmuk bukan hanya negara bagi orang Melayu
semata-mata. Oleh kerana itu, hak kewarganegaraan yang sama rata perlu
diberikan kepada semua kaum. Pada tahun 1947, MIC melalui keahliannya dalam
AMCJA telah membuat kempen untuk menentang cadangan Perlembagaan Persekutuan
Tanah Melayu. Pada April 1948, MIC telah memulaukan keanggotaan mereka dalam
Majlis Persekutuan dan Negeri yang diwujudkan melalui Perjanjian Persekutuan.
Bagaimanapun terdapat beberapa ahlinya yang menerima pencalonan mereka sebagai
ahli dalam Majlis tersebut. MIC telah meluluskan satu resolusi pada bulan Mac
1948 untuk memulaukan Perlembagaan Persekutuan dan memecat mana-mana ahlinya
yang menganggotai Majlis yang diwujudkan oleh kerajaan ketika itu. Bagaimanapun
pemulauan tersebut telah mendapat tentangan dari beberapa cawangan penting MIC.
Dalam bulan Mac 1948, Regional Indian
Congress telah menasihatkan MIC meninggalkan gabungan AMCJA dan menghadkan
kerjasama mereka dengan kerajaan (Ampalavanar 1981, 91).
Bantahan sebahagian dari kaum Cina dan
India terhadap cadangan Perjanjian Persekutuan tidak menghalang penubuhan
Persekutuan Tanah Melayu yang diisytiharkan secara rasmi pada 1 Februari 1948.
Sejurus penubuhan Persekutuan Tanah Melayu, Parti Komunis Malaya (PKM) telah
mengumumkan kempen penentangannya terhadap kerajaan secara gerila dan
bersenjata bagi mendapatkan kuasa memerintah[30].
Dianggarkan terdapat 4,000 atau 5,000 gerila komunis yang berada di dalam hutan
di mana lapan puluh hingga lapan puluh lima peratus adalah bangsa Cina,
manakala yang lain terdiri dari bangsa Melayu, India dan lain-lain[31].
Kekacauan dan keganasan yang pertama PKM dilakukan di Perak (Sungai Siput)[32]
pada bulan Jun 1948 dan akhirnya merebak ke seluruh Tanah Melayu sehingga
mendesak kerajaan Inggeris mengumumkan pemerintahan darurat di seluruh
Persekutuan pada 12 Julai 1948. Pemberontakan PKM telah menyebabkan banyak
kemusnahan harta benda dan nyawa sehingga membawa kerajaan Inggeris
mengharamkan pergerakan PKM. PKM telah diharamkan pada 23 Julai 1948.
Pengharaman PKM telah membawa pemimpin kaum Cina memikirkan alternatif lain
bagi menyalurkan aspirasi perjuangan mereka yang membawa kepada penubuhan MCA
pada 27 Februari 1949 (Mohammad
Agus, 2006, p. 56) .
Pemerintahan darurat yang dilaksanakan
oleh Inggeris pada tahun 1948 bagi membendung pemberontakan Komunis telah
membawa berbagai implikasi. Antaranya Inggeris terpaksa menggunakan peruntukan
yang banyak untuk membiayai kos operasi ketenteraan[33].
Ia juga menyebabkan kehidupan rakyat bertambah susah, sistem pengangkutan yang
terganggu akibat serangan hendap komunis (Duncanson,
1951, pp. 62-63) dan memperluaskan jurang antara
kaum di Tanah Melayu. Ia juga meneruskan lagi konflik perkauman antara orang
Cina dengan orang Melayu seperti yang terjadi pada zaman pemerintahan Jepun.
Ini kerana darurat didominasi oleh kelompok kaum Cina yang sebahagian besarnya
menganggotai PKM yang ditentang oleh pasukan bersenjata Tanah Melayu kebanyakan
terdiri daripada orang Melayu. Justeru itu, konfrontasi yang sebenarnya terjadi
antara pemerintah Inggeris dengan gerila komunis menurut Zainal Abidin (1983) bagaikan
perang komunal antara kelompok Melayu melawan kelompok Cina (Abdullah Dahana
2002, 51, (Ching,
2000, p. 140) . Menurut Abdullah Dahana (2002),
statistik yang dikumpulkan oleh pemerintah China sejak Jun 1948, ketika Darurat
dilaksanakan hingga akhir Ogos 1950, Inggeris telah menangkap 10,857 orang
keturunan Cina di Malaya serta menghantar pulang sekitar 35,000 orang Cina ke
negara China. Penangkapan dan pemulangan tersebut telah menyebabkan Kementerian
Luar China menghantar nota bantahan dan menyifatkannya sebagai sebahagian dari
“perlakuan keterlaluan terhadap warga Republik Rakyat China yang tinggal di
Malaya” oleh Inggeris. Nota bantahan China itu juga mencatatkan tentang
bermacam kekejaman terhadap “warga China” dalam bentuk memenjarakan mereka di
berbagai kem tahanan, penjara rahsia dan penempatan secara paksa ke pendalaman (Abdullah
Dahana, 2002, p. 88) . Apa yang disebutkan oleh Abdullah
Dahana itu telah disebutkan oleh Duncanson (1951). Menurutnya:
“...and the biggest number of
casualities, after those in the security Forces, has been, socially and
economically, amongst the prominent Chinese population. They have suffered very
badly indeed...(Duncanson 1951, 63).
Menurut Stockwell
(2006), apabila Setiausaha Negeri Koloni datang ke Malaya pada penghujung tahun
1951, terdapat 200,000 telah ditahankan kurang dari 28 hari, 25,000 orang telah
ditahan lebih dari 28 hari dan 6,000 yang ditahan tanpa dibicarakan (Stockwell
2006, 281). Pada awal darurat diperkenalkan dianggarkan seramai 1,129 orang
awam telah dibunuh di mana 759 daripadanya adalah orang Cina, 183 Melayu, 72
India, 50 Eropah, 49 orang Asli, 10 Indonesia, 2 Siam dan 4 orang dari
bangsa-bangsa lain[34].
Fakta ini membuktikan bahawa bukan sahaja kaum Cina sahaja mengalami
penderitaan ketika Darurat dilaksanakan tetapi juga penderitaan turut dirasai
oleh kaum Melayu dan kaum-kaum lain. Kenyataan ini juga diperkukuhkan oleh
Abdul Majid Salleh (bekas aktivis PKMM terutama dalam Seksi Buruh) di dalam
Memoirnya menyatakan:
“Apabila darurat diisytiharkan, tangkapan pun bermula terhadap mereka yang
difikirkan berbahaya kepada keselamatan umum. Kebanyakan orang yang menangkap
itu adalah orang Melayu dan kebanyakan yang kena tangkap itu pun orang Melayu
juga. Orang Melayu yang berjuang menuntut kemerdekaan ditangkap oleh orang
Melayu yang berjuang menyebelahi Inggeris menentang pejuang kemerdekaan. Jumlah
tahanan Darurat itu semuanya lebih kurang seramai 87,000 orang termasuk orang
Cina dan India. Orang Cina dan India ini mungkin lapan puluh peratus
daripadanya dibuang negeri, ini kerana mereka bukannya rakyat asal Malaya” (Abdul
Majid, 2004, p. 88) .
Semasa Darurat
diisytiharkan, tokoh-tokoh dan anggota PKM, PKMM, API, AWAS, BATAS, Hizbul
Muslimin dan lain-lain lagi telah menjadi sasaran penangkapan beramai-ramai
Inggeris. Mereka juga dituduh sebagai komunis atau bersimpati dengan pergerakan
komunis. Menurut Cheah (2003) pula, dianggarkan 1,000 orang Melayu telah
ditangkap termasuk kader-kader Melayu dalam PKM seperti Kamarulzaman Teh,
Rashid Maidin dan Abdullah C.D (Mohamed
Salleh, 2006, p. 100) termasuk juga Ahmad Boestamam[35].
Fakta ini menyokong pendapat Zainal Abidin Wahid dan Nik Anuar Nik Mahmud yang
menyatakan bahawa Darurat mengandungi matlamat tersurat dan tersirat. Matlamat
tersurat adalah untuk membendung kegiatan komunis manakala matlamat tersirat
ialah membendung dan menangkap golongan radikal Melayu. Keadaan ini telah
melumpuhkan gerakan kebangkitan gerakan radikal Melayu dari mendapat sokongan
terus dari orang Melayu[36].
Darurat juga
mendorong kerajaan Inggeris menggunakan komunikasi massa secara meluas bagi
menyebarkan konsep “bangsa Malayan” yang menaungi semua kaum. Namun usaha bagi
menyatupadukan semua kaum pada waktu itu tidak berapa berhasil apabila melihat
kepada penolakan kaum Cina dan India terhadap National Service yang diperkenalkan oleh Inggeris pada tahun 1951.
Keengganan kaum Cina dan India menyertai Khidmat Negara terserlah apabila ramai
di kalangan kaum Cina dan India telah meninggalkan negara apabila skim ini
diperkenalkan. Kira-kira 6,000 orang Cina telah memohon visa dari kerajaan
untuk kembali ke negara Cina[37].
Alasan mereka ialah kerana pelajaran mereka terganggu, untuk menziarahi
keluarga dan lain-lain. Fakta ini dikuatkan lagi dengan jumlah kaum Cina yang
menganggotai pasukan keselamatan untuk menentang komunis adalah amat sedikit (K.J.Ratnam,
1965, pp. 20-21) . Sebahagian orang Cina termasuk
akhbar Cina begitu lantang menentang National
Service yang mewajibkan belia-belia berumur 18 tahun hingga 24 tahun
menganggotai perkhidmatan tentera. Tan Cheng Lock sendiri telah menerangkan
bahawa orang Cina dari segi tradisinya mencurahkan taat setia yang utama kepada
keluarga mereka dari negara. Beliau memohon pengecualian diberikan kepada anak
lelaki yang sulung dan tunggal daripada menganggotai National Service. Sikap kaum Cina terhadap National Service telah menimbulkan kritikan dari akhbar Melayu.
Keadaan ini telah menyemarakkan lagi syak wasangka kaum Melayu terhadap kaum
Cina walaupun di bantah oleh pemimpin Cina seperti Tan Cheng Lock. Beliau telah
menjelaskan bahawa orang Cina di Tanah Melayu telah menganggap Tanah Melayu
sebagai negara mereka sendiri serta mencurahkan taat setia mereka yang tidak
berbelah bagi terhadap negara ini (Comber 1985, 50). Bagaimanapun terdapat juga
akhbar Cina yang mengkritik tindakan pemuda Cina melarikan diri dari menyertai
Khidmat Negara. Umpamanya akhbar Chung
Shing bertarikh 1 Mei 1951 telah menyifatkan tindakan mereka yang melarikan
diri daripada tanggungjawab mempertahankan negara adalah satu perbuatan yang
memalukan. Tindakan mereka juga menunjukkan belia Cina diracuni propaganda
komunis.[38]
Henry Gurney cuba
untuk menggalakkan lebih ramai lagi kaum Cina menyertai pasukan keselamatan
tetapi berakhir dengan kegagalan. Pada 27 Man 1952 Gurney telah berkata:
“... I am calling on the Chinese
community, to show their loyalty to the country in which they live and to the
cause of freedom. This call particularly to the young men...to express their
loyalty by volunteering to join the federation Police Force. I ask parents to
put aside prejudice and fear and to co-operate to this end. I am asking for
2,000 young Chinese volunteers to come forward...2,000 is a small number to ask
from among three million Chinese living this county...(dipetik oleh Oong
Hak Ching 2000, 180).
Jeneral Templer
juga mengambil tindakan yang sama untuk menggalakkan kaum Cina terutama
generasi mudanya menyertai pasukan keselamatan dengan menubuhkan satu unit baru
dikenali sebagai “Federation Regiment” yang anggotanya terbuka untuk pelbagai
kaum termasuk kaum Melayu. Templer juga membuat perancangan untuk menubuhkan
sebuah Akademi Ketenteraan yang juga terbuka untuk semua kaum. Di bawah
Templer, semua unit di bawah tentera Malayan menjadi unit yang multi-etnik,
kecuali Rejimen Askar Melayu. Bagaimanapun hanya sebilangan kecil dari kaum
Cina menganggotai pasukan keselamatan Malaya ketika itu (Oong Hak Ching 2000,
180-181).
Bagi memerangi
ancaman komunis, Inggeris telah menggunakan pelbagai pendekatan seperti yang
telah disebutkan. Inggeris memahami usaha mereka untuk memerangi ancaman
komunis tidak akan berjaya jika Inggeris tidak berjaya memenangi hati orang
Cina dan mendapat kerjasama dari mereka. Hakikat ini memang tidak dapat
dinafikan kerana 90 peratus anggotai PKM adalah terdiri dari kaum Cina. Kaum
Cina juga perlu disedarkan bahawa PKM bukanlah satu tempat pergantungan yang
baik dan boleh dipertanggungjawabkan untuk mereka. Tambahan pula, PKM telah
melakukan keganasan terhadap semua kaum dalam rangka mencapai matlamat
perjuangan mereka. Justeru itu, kerajaan Inggeris telah menggalakkan pemimpin Cina
menubuhkan sebuah pertubuhan bagi mengalih pandangan orang Cina daripada PKM
dan kegiatan komunis (Ling,
2002/2003, p. 54) . Tambahan lagi apabila PKM
diharamkan pada tahun 1949 telah melahirkan political
vacuum di kalangan kaum Cina. Oleh itu, British telah menggalakkan supaya
MCA ditubuhkan sebagai satu kekuatan baru yang berorientasikan tempatan di
kalangan masyarakat Cina di Malaya (Oong Hak Ching 2000, 143). Perkara ini
disebutkan oleh Henry Gurney yang menjadi Persuruhjaya Tinggi British (dari
tahun 1948 hingga 1951) yang menginginkan MCA menjadi sebuah pertubuhan yang
lebih kuat dari PKM dan menjadi alternatif utama kaum Cina (K.J.Ratnam,
1965, p. 153) . Hal yang sama disebutkan dalam
akhbar Sin Chew Jit Poh, 15 Januari
1949. Menurut akhbar ini;
“Pesuruhjaya Tinggi British menyambut
baik berita penubuhan sebuah persatuan di Tanah Melayu. Persatuan ini bertujuan
untuk memupuk kerjasama antara kerajaan dengan seluruh lapisan masyarakat,
mengembalikan keamanan dan peraturan di Tanah Melayu. Pesuruhjaya berharap
penubuhan persatuan itu dapat menjadi kenyataan dan menjadi satu tenaga
penggerak yang berkesan dalam melawan komunis” (dipetik dlm. Ling
2002/2003, 55).
Idea penubuhan MCA
telah disuarakan oleh Tan Cheng Lock dan melalui beberapa tahap sebelum
penubuhannya menjadi kenyataan. Evolusi sejarah penubuhan MCA bermula apabila
Tan Cheng Lock telah memaklumkan Setiausaha Negeri Koloni pada September 1943
tentang hasratnya untuk menubuhkan sebuah pertubuhan Cina Malayan. Namun
hasratnya itu tidak dapat dilaksanakan kerana tidak mempunyai sumber organisasi
dan dukungan untuk mencapai hasratnya itu. Pada 5 Disember 1948, sekali lagi
Tan Cheng Lock menimbulkan hasratnya itu dalam ucapannya kepada Pertubuhan
Saudagar Cina Melaka. Ideanya itu telah disokong oleh Federal Council (Majlis Undangan Persekutuan) dan Department of Chinese
Affairs (DCA). Dalam laporan tahunan DCA yang dikeluarkan pada tahun 1948
telah menyatakan “ support for the
proposed Malayan Chineses Affairs was undoubtedly the most important
features...(of Britain’s new)..policy” (dipetik dlm. Oong Hak Ching 2000,
144).
Pada 29 Disember
1948, perbincangan antara Cina dan kaum Melayu telah diadakan di Johor Bahru
yang dihadiri oleh Tan Cheng Lock, Dato’ Onn dan beberapa orang lagi pemimpin
Melayu dan Cina. Thio Chan Bee yang turut hadir dalam perbincangan itu telah
menyebutkan bahawa Tan Cheng Lock ingin mendapat sokongan dari pemimpin Melayu
tentang penubuhan MCA. Tan Cheng Lock telah memaklumkan bahawa penubuhan MCA
adalah “untuk bekerja sama dengan orang Melayu bagi membina negara bangsa baru”
(MacDonals Kertas No.221/154&22/55 dipetik dlm. Oong Hak Ching 2000, 145).
Akhirnya di bawah tajaan 16 peniaga Cina yang mewakili kaum Cina dalam Majlis
Undangan Persekutuan (Federal Council) dan Majlis Eksekutif, MCA telah ditubuhkan
pada 27 Februari 1949. Dalam Mesyuarat Tahunan MCA itu, Tan Cheng Lock telah
dipilih sebagai Presiden, Yong Shook Lin sebagai Setiausaha Kehormat dan Khoo
Teik Ee sebagai Bendahari Kehormat (Oong Hak Ching 2000, 147, Ling 2002/2003,
57). Menurut Vasil (1980), para pemimpin Cina yang terlibat dalam penubuhan MCA
seperti Tan Cheng Lock, Leong Yew Koh, Yong Shook Lin, H.S. Lee, Khoo Teik Ei
dan lain-lain adalah dari golongan ahli
perniagaan yang kaya-raya atau yang mempunyai hubungan dengan perniagaan.
Kebanyakan dari mereka adalah berpendidikan Inggeris dan mempunyai hubungan
yang rapat dengan pentadbiran British (R.K.Vasil,
1980, p. 78) . Kebanyakan daripada mereka juga
dilahirkan di Malaya (Heng Pek Koon 1988, 59).
Pada 27 Februari
1949, dalam Mesyuarat Tahunan MCA, Tan Cheng Lock semasa mengumumkan penubuhan
MCA telah menyebutkan matlamat penubuhan MCA mempunyai dua matlamat penting
iaitu untuk mewujudkan perpaduan dan menyatukan kaum Cina dari berbagai lapisan
dan memperjuangkan keharmonian antara kaum. Selanjutnya Tan Cheng Lock
menegaskan, “...it is a matter of supreme
significance and an indispensable necessity that a basic purpose of this
organization must be the attainment of inter-communal understanding and
friendship, particularly between the Malays and the Chinese...” (The Starits Times, 28 Februari 1947
dipetik dlm. R.K. Vasil 1980, 79). Apa yang disebutkan oleh Tan Cheng Lock
tersebut telah dimasukkan ke dalam objektif penubuhan MCA yang telah
diterbitkan pada 18 Mac 1949 iaitu untuk memperjuang dan menjaga kesejahteraan
dan keharmonian antara kaum, untuk menggalak dan menjaga sosial, politik,
budaya dan kebajikan ekonomi kaum Cina Malaya yang sah dari segi undang-undang
atau Perlembagaan. Menggalak dan membantu dalam menjaga kedamaian, supaya
keamanan dapat dicapai dan kemajuan dapat berjalan dengan baik di Malaya (Chin
2002/2003, 57).
Pada mula MCA
ditubuhkan, ia bukan sebuah organisasi politik tetapi merupakan sebuah
organisasi kebajikan untuk menjaga kepentingan setinggan Cina yang dipindahkan
ke kampung-kampung baru dan sumber kewangannya diperoleh dari derma dan hasil
jualan loteri. MCA kemudiannya telah menjadi wahana penting bagi Inggeris bagi
membantu mereka mengatasi ancaman dan melemahkan pengaruh komunis terutama ke
atas orang Cina. Bagi melemahkan pengaruh dan ancaman komunis, Inggeris telah
mewujudkan kira-kira 440 (sehingga penghujung tahun 1952) kampung baru yang
diasaskan oleh Lt. Jeneral Harold Briggs (pengurus operasi ) pada pertengahan
tahun 1950. MCA pula telah menggunakan hasil keuntungan dari jualan loteri yang
diwujudkannya dalam menjaga kebajikan dan memberi perkhidmatan sosial (R.K.
Vasil 1980, 80) kepada 500,000 orang Cina di kampung baru. Misalnya, pada tahun
1951, MCA telah menyumbang kira-kira $1,266, 205.75 kepada penduduk yang
terlibat dalam skim penempatan semula tersebut (Chin 2002/2003, 60, Oong Hak
Ching 2000, 149). Pada penghujung tahun 1951, Tun Tan Cheng Lock telah
menetapkan supaya MCA menjadi sebuah organisasi politik (Milne & Mauzy,
1982:161-162).
Bagaimanapun,
penubuhan kampung-kampung baru atau penempatan semula kaum Cina sebenarnya
dianggap sebagai faktor penyumbang kepada kerenggangan hubungan kaum dan
menebalkan lagi perasaan kecurigaan. Ini disebabkan dengan menempatkan kaum
Cina di tempat yang terasing dengan kaum Melayu telah menyebabkan pergaulan
antara kaum menjadi terbatas. Perasaan saling mengerti tidak mungkin timbul
disebabkan pergaulan yang terbatas. Penempatan semula juga mengakibatkan
kemarahan di kalangan orang Melayu kerana kemudahan dan perkhidmatan sosial
disediakan kepada orang Cina di kampung baru tetapi tidak diberikan kepada
kampung Melayu. Ini kerana pihak British ingin memisahkan penduduk Cina
daripada PKM, dengan harapan dapat memenangi sokongan dan kerjasama penduduk
Cina atau sekurang-kurangnya mereka berhenti daripada membantu komunis. Oleh
itu, mereka diberikan pelbagai kemudahan. Orang Melayu di kampung merasakan
mereka tidak diberikan layanan yang saksama dan ini membangkitkan rasa tidak
puas hati di kalangan mereka. Orang Melayu, sebagai penduduk setia, sanggup
mengorbankan nyawa demi mempertahankan negara, tetapi kampung mereka tidak
diberikan sebarang kemudahan asas seperti yang terdapat di kampung baru.
Kerenggangan hubungan kaum terus meningkat apabila orang Melayu menyedari
bahawa pemberian hak milik tanah kepada setinggan Cina boleh dilakukan walaupun
mereka belum menjadi warganegara Tanah Melayu. Keadaan ini timbul kerana sultan
terpaksa menyerahkan tanah untuk rancangan perkampungan baru kerana Peraturan
17F, Undang-undang Darurat 1948. Menurut Akta Tanah, 1948, kerajaan berhak
meminta atau meminjam tanah di sesuatu kawasan yang dirasakan sesuai dan perlu
untuk tujuan Darurat seperti rancangan menempatkan semula setinggan tanpa
sebarang bayaran pampasan. Peraturan ini mula dikuatkuasakan pada 7 Julai 1948
(Ho Hui Ling, 132-134).
Sementara itu,
kaum Cina telah menyambut baik penubuhan MCA. Dalam jangkamasa 10 bulan selepas
penubuhannya, MCA telah berjaya mengumpul 100,000 orang ahli. Pada April 1951,
keahlian MCA telah meningkat kepada 159,229 orang dan pada akhir tahun 1952,
keahliannya telah mencecah kepada 200,000 orang sehingga mencapai 250,000 pada
Februari 1953 (Chin 2002/2003, 57). Walaupun kaum Cina memberikan reaksi yang
positif kepada penubuhan MCA, tetapi Parti Komunis Malaya tidak menyenangi
penubuhan MCA. Ini kerana penubuhan MCA telah menyatupadukan kaum Cina dan
menyekat matlamat perjuangan PKM. Oleh yang demikian, PKM telah mengatur
rancangan untuk menunjukkan tentangan dan mengagalkan perjuangan MCA.
Antaranya, komunis menggunakan sabotaj bom tangan (seperti yang terjadi pada
Tan Cheng Lock dalam satu pertemuan MCA pada bulan April 1949), menembak
pemimpin MCA dan menggelarkan MCA sebagai ‘a
British bandit-supported organ of puppets and running dogs” (Chin
2002/2003, 63-64).
Semasa menerajui
MCA, Tan Cheng Lock selalu menekankan betapa perlunya MCA memainkan peranan
untuk mendidik kaum Cina di Tanah Melayu untuk melihat Tanah Melayu sebagai
satu-satunya negara yang perlu ditumpahkan kesetiaan mereka kepadanya. Pada
tahun 18 Januari 1951 ketika berucap di Seremban, Tan Cheng Lock telah
menyebutkan bahawa MCA mestilah secara politik mendidik orang-orang Cina
menjadi warga Tanah Melayu yang tulen dan
bekerja sama dengan kaum-kaum lain. Justeru itu, menurutnya, “one Malayan Nationality animated by Malayan
consciousness and Malayan patriotism would be realized in the near future”.
Perkara yang sama ditegaskan kembali ketika beliau berucap di mesyuarat MCA
pada 21 April 1951 dengan menyebutkan bahawa penubuhan MCA adalah:
“...foster and engender a truly
Malayan outlook, consciousness and patriotism among the domiciled Chinese in
order to forge and fortify their ties with this country and unity as an
intergral part and parcel of the Malayan people, and to help develope their
sense of civil responsibility, duty and obligation to their country of adoption”
(dipetik dlm. Heng Pek Koon 1988, 86).
Pada 27 Disember
1953, ketika berucap dalam Mesyuarat Tahunan Komiti MCA di Singapura, Tan Cheng
Lock sekali lagi menegaskan bahawa kaum Cina di Malaya mestilah menjadikan
negara ini sebagai tanah air mereka yang kekal dan objek kesetiaan mereka.
Menurutnya lagi, “we must become
wholeheartedly Malayans first and combine and unite with the Malays and others
to constitute a truly United Malayan Nation with which we must completely
identify ourselves...”[39].
Dalam usaha
mengurangkan kecurigaan orang Melayu terhadap penglibatan orang Cina dalam
menghapuskan komunis di Tanah Melayu, MCA berusaha memujuk orang Cina supaya
menyertai pasukan keselamatan. Dengan itu, jurang hubungan antara kaum dapat
dirapatkan. MCA juga turut memberi insentif kepada pemuda Cina yang menyertai
pasukan polis dengan memberi mereka elaun khas, pemberian hak kerakyatan kepada
belia Cina setelah tiga tahun berkhidmat dalam pasukan polis dan bonus $200
kepada setiap ahli baru yang mendaftar menjadi anggota polis (Ho Hui Ling,
149). Di samping itu, MCA juga menggalakkan penyertaan orang Cina dalam pasukan
Home Guard bagi menjaga kampung
mereka daripada ancaman komunis. Untuk tujuan itu, MCA menggerakkan jentera
publisiti dan propaganda ke seluruh Persekutuan untuk menyeru orang Cina
mendaftarkan diri meyertai Home Guard.
Hasil dari usaha berterusan MCA ini berlaku pertambahan bilangan orang Cina
menganggotai Home Guard, iaitu dari
3,500 pada tahun 1950 meningkat kepada 79,587 orang pada pertengahan tahun 1953
daripada jumlah 244,645 keseluruhan Home Guard yang ada (Ho Hui Ling, 150).
[1]
Chandrasekaran Pillay, Protection of the Malay Community: A Study of UMNO’s
Position and Opposition Attitudes. Tesis M.A. Universiti Sains Malaysia, 1974,
hal.28.
[2]
Orang Cina pada
1930an, khususnya The Straits Chinese
atau keturunan Baba telah mula menuntut hak keistimewaan yang sama diberikan
kepada orang Melayu kerana mereka beranggapan bahawa mereka adalah sebahagian
dari rakyat tempatan yang banyak menyumbang kepada pembangunan ekonomi negara
ini (Ratnam 1965, 14). Menerusi Tan Cheng Lock, kumpulan ini telah menyuarakan
bantahan terhadap dasar pro Melayu yang diamalkan oleh kerajaan British pada
1920an dan 1930an seperti yang telah dimanifestasikan menerusi dasar pengagihan
kuasa kepada negeri Melayu (Mohd Ashraf Ibrahim 2004, 54).
[3]
Terdapat tiga aliran atau gerakan yang muncul di kalangan orang Melayu ialah
pertama, gerakan pembaharuan yang berpunca dari kebangkitan Islam di Timur
Tengah pada akhir kurun ke 19 Masihi. Ramai yang pulang dari Kaherah membawa
idea pembaharuan yang melihat pembaikan (islah) Islam sebagai melengkapkan
orang Melayu untuk berhadapan dengan perubahan-perubahan radikal yang dibawa
oleh orang Eropah, Cina dan India. Kedua, kelompok pentadbir yang berpendidikan
Inggeris dan pegawai-pegawai am dari kalangan bangsawan Melayu. Mereka ini
berkhidmat dalam perkhidmatan kerajaan Inggeris sebagai pegawai rendah dan menanamkan
perasaan bersaing dengan kaum Cina dan India. Mereka merasakan bahawa mereka
berhak memperolehi hak kerana mereka adalah golongan bumiputera. Ketiga,
golongan yang muncul pada awal kurun ke 20, golongan cendikiawan sekular
berpendidikan Melayu, kebanyakannya adalah guru-guru dan wartawan. Mereka
menyarankan pembentukan “Malaysia Raya” atau “Indonesia Raya”. Mereka
kebanyakan berasal dari kaum tani, dengan sebab itu mereka bersifat kritikal
terhadap kerajaan Inggeris atau pemerintahan tradisional Melayu (Andaya dan
Andaya, 1983:289-290).
[4]
Lihat Nabir Haji Abdullah, Maahad II Ihya
AsSyarif Gunong Semanggol 1934-1959, Bangi: Penerbit UKM, 1976, hal.74-75.
[5]
A.J. Stockwell, British Policy and Malay
Politics During The Malayan Union Experiment 1942-1948, hal. Xv.
[6]
Pandangan yang melihat dasar Jepun yang menyebabkan ketegangan hubungan antara
kaum Melayu dan Cina telah ditolak oleh Willan seperti yang dipetik oleh K.O.L.
Burridge. Katanya; “assertion that Japanese policy was to stir up racial
trouble in Malaya. I found no evidence to support this assertion and none of
the locals I spoke to raised this”, tetapi konflik kaum antara Melayu dan Cina
yang berlaku di Johor disebabkan oleh persekitaran bukan disebabkan oleh
konspirasi (dipetik dlm. A.J. Stockwell, British
Policy and Malaya Politics During The Malayan Union Experiment 1942-1948,
Kuala Lumpur: The Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Monograph
No.8, 1979, hal. 9.
[7] Ho
Hui Ling, Darurat 1948-1960 Keadaan
social di Tanah Melayu, hal.128.
[8]
Menurut Andaya dan Andaya, pemerintah Jepun telah membunuh 5,000 dan 25,000
orang Cina terutama kaum lelaki dalam minggu pertama setelah menduduki Tanah
Melayu (Andaya dan Andaya, 1983:292).
[9] Salah satu contoh
konflik perkauman yang berlaku menjelang tamatnya pendudukan Jepun yang
melibatkan kaum Melayu dengan kaum Cina berlaku di Batu Pahat Johor. Konflik
ini bermula apabila segerombolan PKM dari sayap Bintang Tiga (MPAJA) telah
menyerang dan membunuh orang Melayu di daerah tersebut kerana membalas dendam.
Mereka menuduh orang Melayu bersubahat dengan Jepun dan khianat hingga membunuh
orang Cina. Mereka turut membunuh
pegawai Daerah Batu Pahat yang bernama Ismail bin Dato Abdullah. Berita tentang
perbuatan komunis menangkap orang Melayu, mencampakkan mereka ke dalam kawah
yang penuh dengan air yang menggelegak, mencurahkan air ke badan mangsa,
menyelamkan mereka ke dalam air hingga mati dan menikam dan menembak mereka
sesuka hati telah membangkitkan kemarahaan orang Melayu di seluruh Batu Pahat
dan seluruh Tanah Melayu. Peristiwa ini telah mendorong Kiai Salleh memimpin
orang Melayu Batu Pahat melancarkan gerakan membalas dendam dan melancarkan
perang jihad menentang komunis yang anti tuhan dan ingin memerintah Tanah
Melayu menggunakan kekerasan. Di kalangan kaum bukan Melayu, golongan komunis
telah menyebarkan berita angin kononnya sekumpulan orang Melayu telah membunuh
orang Cina dan India di Batu Pahat di satu kawasan terletak berhampiran sebuah
stor makanan yang dikawal rapi tentera Jepun. Dalam keadaan berlakunya
ketegangan antara kaum tersebut, Jepun telah mengarahkan Dato’ Onn berpindah ke
Batu Pahat menjadi pegawai Daerah dan mengambil tindakan untuk menghentikan
konflik perkauman yang semakin tegang. Beliau kemudiannya telah mengatur
pertemuan dengan ketua komunis bagi mencari jalan perdamaian dan menghentikan
pertempuran yang meletus (lihat Anwar Abdullah 2005, 115-125). Menurut Chin
Peng, konflik antara Melayu dengan Cina di Batu Pahat telah mengorbankan
kira-kira 1,000 orang, di mana MPAJA telah dituduh sebagai sebab utama
berlakunya trajedi tersebut (Lihat , Chin Peng, My Side of History, hal. 127).
[10]
Di Batu Kikir, Negeri Sembilan konflik antara orang Melayu dengan Cina yang
membawa kepada pertumpahan darah berlaku pada bulan Jun 1945. Abdullah C.D.
dalam Memoirnya telah membuat catatan mengenai peristiwa yang berlaku tersebut.
Menurutnya, beliau sendiri telah pergi ke Batu Kikir untuk menyiasat kenapa
berlakunya konflik antara kaum tersebut. Abdullah C.D. telah membuat rumusan
bahawa pertumpahan darah yang melibatkan kaum Melayu dan Cina berlaku kesan
dari perasaan yang diapi-apikan oleh British yang ingin kembali semula ke Tanah
Melayu dan melemahkan pengaruh PKM. Di Batu Kikir, semasa penjajahan Jepun,
gerakan anti-Jepun begitu kuat yang menyatukan berbagai bangsa di bawah
berbagai gerakan untuk menentang pendudukan Jepun. Pada penghujung bulan Jun
1945, guerila British Troop 136 telah menjatuhkan bekalan senjata kepada MPAJA.
Seorang pegawai informasi tentera British bernama Lt.Kol. C.H. Fenner telah
dihantar bertugas dengan MPAJA untuk menentang Jepun. Bagaimanapun, British
mempunyai agenda tersembunyi. Walaupun beliau cuba untuk mengawal guerila
MPAJA, beliau juga kerap melawat Jempol, Tanjung Ipoh dan tempat-tempat lain
untuk berjumpa dengan sesiapa saja yang boleh dipengaruhi dan menyebarkan
propaganda menentang Komunis dan menimbulkan perbalahan antara orang Melayu dan
Cina. Apabila tentera Jepun menyerah kalah, guerila MPAJA dengan cepatnya
mengambil alih mengawal bandar-bandar
termasuk bandar kecil. British dengan segera telah menghantar pengintip
dan tentera mereka, termasuk tentera India Muslim dari India ke Negeri
Sembilan. Mereka telah memasuki kampong-kampong Melayu dan mengapi-apikan orang
kampong untuk menentang komunis. Untuk menjadikan suasana bertambah buruk,
British dengan sulit telah mengarahkan salah seorang dari agennya yang
berbangsa Cina membunuh seekor babi dan bangkainya diletakkan di sebuah Masjid
berhampiran Batu Kikir. Perkara ini telah menimbulkan kemarahaan dari orang
Melayu kerana tindakan tersebut dianggap mencemari kesucian Islam. Akibatnya,
sekumpulan orang Melayu yang menggunakan parang dari Juaseh telah menyerang
perkampongan Cina di Batu Kikir. Mereka telah membunuh orang Cina yang mereka
jumpai sama ada lelaki, perempuan, tua atau muda kerana menganggap mereka telah
mencemari kesucian Islam dan menghina orang Melayu (lihat Abdullah C.D. 2005,
116-118). Di kampung Padang Lebar (berhampiran Batu Kikir) juga berlaku
pertelingkahan antara orang Melayu dengan Cina. Pada 6 November 1945,
sekumpulan orang Melayu telah menyerbu kawasan penempatan orang Cina di Padang
Lebar dan membunuh 35 wanita, kanak-kanak dan lima lelaki (Lihat Victor
Purcell, The Chinese in Malaya, Kuala
Lumpur: Oxford University Press, hal.268-269.
[11]
Ho Hui Ling, Darurat 1948-1960 Keadaan
Sosial di Tanah Melayu, hal.129; Lihat juga, A.J. Stockwell, British Policy and Malay Politics During the
Malayan Union Experiment 1942-1948, hal. 15-16.
[12]
Mohamed Salleh Lamry, Gerakan Kiri Melayu
dalam Perjuangan Kemerdekaan, hal.61.
[13]
Ahmad Boestamam, Memoir Ahmad Boedstamam,
hal. 135.
[14]
Victor Purcell, The Chinese in Malaya,
Kuala Lumpur: Oxford University Press, 1967, hal.277. Lihat juga Mohemad Salleh Lamry, Gerakan Kiri Melayu, hal.62-63.
[15]
Mokhtaruddin Laso adalah bekas anggota Parti Komunis Indonesia (PKI) yang lari
ke Tanah Melayu.
[16]
Abdullah C.D., The Memoir of Abdullah
C.D., Petaling Jaya: Strategic Information and Research Development Centre,
hal.52-53.
[17]
Mohamed Salleh Lamry, Gerakan Kiri Melayu
dalam Perjuangan Kemerdekaan,
hal.66-67.
[18]
Ramlah Adam, Kemelut Politik Semenanjung
Tanah Melayu, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 1998, hal. 188.
[19]
Ahmad Boestamam, Memoir Ahmad Boestamam, hal. 138.
[20]
Victor Purcell, The Chinese in Malaya,
hal. 282.
[21]
Ibid., hal. 284.
[22]
Umpamanya kunjungan Sir Harold MacMicheal ke negeri-negeri Melayu untuk
mendapatkan tandatangan sultan-sultan Melayu agar menerima gagasan Malayan Union telah disambut dengan
tentang kuat orang-orang Melayu. Di Kelantan kedatangan MacMicheal telah
menyebabkan kira-kira 10,000 orang Melayu berarak di hadapan istana Sultan bagi
menunjukkan penentangan mereka terhadap Malayan Union (Siu 1967, 80). Menurut Anwar
Abdullah, pelaksanaan Malayan Union telah
menyebabkan hampir-hampir mencetuskan pemberontakan bersenjata kalau tidak
disebabkan kesabaran dan kebijaksanaan Dato’ Onn. Dato’ Onn pernah didatangi
oleh beberapa orang perjuang Melayu yang telah melahirkan kepadanya hasrat
mereka hendak membunuh MacMicheal, tetapi Dato’ Onn menyejukan hati mereka dan
menerangkan kepada mereka bahawa perjuangan orang Melayu pada masa itu adalah
perjuangan secara perlembagaan dan tindakan ganas akan hanya merugikan orang
Melayu sendiri (Anwar
Abdullah, 2004, p. 141) .
Malayan Union juga telah ditentang
PKMM dengan mengadakan rapat umum dan mogok yang dilancarkan seluruh Malaya.
Bantahan terhadap Malayan Union telah membawa tertubuhnya satu badan yang
diberi nama PUTERA-AMCJA. PUTERA adalah gabungan pertubuhan politik dan bukan
politik yang menentang Malayan Union. Manakala AMCJA terdiri daripada badan
bukan Melayu yang dipengerusikan oleh Tan Cheng Lock. Hasil dari perjumpaan
yang diadakan di Kuala Lumpur, PUTERA-AMCJA telah membuat deraf Perlembagaan
yang dikenali sebagai People’s Constitution
atau Perlembagaan Rakyat (Abdul
Majid, 2004, p. 72) .
[23]
UMNO telah ditubuhkan dengan rasminya di Istana Besar Johor, Johor Bahru pada
11 Mei 1946. Terdapat 29 pertubuhan Melayu yang telah menandatangani piagam
UMNO di Istana Besar, Johor Bahru. Manakala 7 pertubuhan lagi menandatangani
piagam UMNO di Persidangan Agung UMNO ke dua yang diadakan di Ipoh, Perak pada
29 dan 30 Jun 1946 (Laporan 10 Tahun UMNO 1946-1956, 33).
[24]
Menurut Victor Purcell, akhbar-akhbar Cina hanya menunjukkan minat yang kecil
terhadap isu Malayan Union. Kritikan awal akhbar Cina terhadap Malayan Union
dibuat oleh akhbar komunis, iaitu The New
Democracy (Sin Min Chu) pada 12 Oktober 1945. Akhbar ini telah mengkritik
pemisahan Singapura dari Malaya lanjutan dari dasar “pecah” dan “perintah”
Inggeris. Akhbar ini juga pada 3 Mei 1946 menyebutkan tidak ada gunanya dibuat
perdebatan mengenai hak kewarganegaraan
dan pilihanraya sekiranya masalah yang asas tidak diselesaikan terlebih dahulu.
Apa yang penting ialah gangguan terhadap hak-hak sivil bukannya kesaksamaan
kerakyatan (Lihat Victor Purcell, The
Chinese in Malaya, hal. 286-287).
[25]
Ibid. hal. 286.
[26]
Menurut Perjanjian Persekutuan Tanh Melayu 1948, Persuruhjaya Tinggi diberi
“satu tugas istimewa” untuk melindungi hak negeri-negeri Melayu atau sebarang
petempatan dan hak-hak, kuasa dan kedaulatan Sultan serta melindungi kedudukan
istimewa orang Melayu dan kepentingan sah kaum lain (lihat The Federation of Malay Agreement, 1948, Government Press, Kuala
Lumpur, hal.10.
[27]
Khong Kim Hoong, British Rule and the
Struggle for Independence in Malaya, 1945-1957, Petaling Jaya: Institute
for Social Analysis, 1984, hal. 116.
[28]
Albert Lau, The Malayan Union Controversy
1942-1948, Singapore: Oxford University Press, 1991, hal. 241.
[29]
Dipetik dlm. Khong Kim Hoong, British
Rule and The Struggle for Independence in Malaya, 1945-1957, hal.116.
[30]
Beberapa orang penulis tentang gerakan komunis di Negara ini sependapat bahawa
PKM telah mengambil keputusan untuk melancarkan perjuangan bersenjata terhadap
Inggeris sebelum penjajah Inggeris mengisytiharkan Undang-undang Darurat pada
pertengahan Jun 1948. Misalnya menurut Barber (1971, 28) antara pertengahan Mei
hingga awal Jun 1948, Politburo PKM yang mengadakan mesyuarat sulit di hutan
Pahang telah memutuskan untuk melancarkan perjuangan bersenjata terhadap
Inggeris (Mohamed Salleh, 2006, p. 97) .
Dalam usaha PKM mencapai matlamat perjuangannya, mereka telah melakukan
kegiatan sabotaj dan tindakan ganas. Di antara bulan Oktober 1945 hingga bulan
Disember 1947, sebanyak 191 kejadian culik dan pembunuhan dilakukan oleh PKM.
Dalam masa enam bulan pertama 1948, sejumlah 107 penculikan dan pembunuhan
telah dilakukan oleh PKM (Lihat, R.Thompson, Defeating Communist Insurgency, New York: F.A. Preager, 1966, hal.
26-27.
[31]
Ucapan Tan Cheng Lock mengenai Keadaan darurat di Malaya pada 13 November 1950,
dlm. Arkib Negara Malaysia.
[32]
Menurut Chin Peng di dalam Memoirnya, pembunuhan tiga peladang kulit putih di
Sungai Siput dilakukan bukan dari arahan beliau tetapi dilakukan oleh sepasang
suami isteri yang membalas dendam terhadap Inggeris. Peristiwa di Sungai Siput
itu merupakan kesalahan serius PKM yang mengagalkan usaha PKM untuk
mengundurkan kader-kader PKM secara sulit ke dalam hutan dan menyusun jaringan
gerakan bawah tanahnya dengan baik. Peristiwa ini telah digunakan oleh Inggeris
untuk menguatkuasakan perintah darurat pada 18 Jun 1948 dan pada 20 Jun 1948
dilakukan tangkapan beramai-ramai terhadap orang yang disyaki komunis dan PKM
diharamkan (Chin Peng, My Side of
History, Singapore: Media Masters, 2003
).
[33]
Menurut Stockwell (2006), dari bulan Jun 1948 sehingga Ogos 1957, Inggeris
telah membelanjakan sebanyak 700 juta Pound Sterling semasa Darurat di mana 520
juta Pound Sterling datangnya dari
wang pembayar cukai British (Stockwell,
2006, p. 281) .
[34]
Ucapan Tan Cheng Lock mengenai keadaan darurat di Malaya pada 13 November 1950,
dlm Arkib Negara Malaysia.
[35]
Ahmad Boestamam telah menceritakan suka duka pengalamannya berada di bawah
tahanan Inggeris dalam Memoirnya.
[36]
Ishak Saat, Sejarah Politik Melayu
Pelbagai Aliran, Shah Alam: Karisma Publication Sdn. Bhd., 2007, hal. 149.
[37]
Perkara ini dapat dibuktikan melalui pembatalan 6,000 kad pengenalan belia
dalam umur Khidmat Negara di Tanah Melayu berikutan pengeluaran kad pengenalan
Singapura. Antaranya, pada 28 Mac 1951, 500 Cina belayar dengan kapal Mei Ann
dan pada 4 April 1951, 400 Cina menggunakan kapal See Chuang pulang ke China (Kwong Wah Yit Poh & Penang Sin Poe, 25 Mac 1951 dipetik dlm.
Ho Hui Ling, Darurat 1948-1960 Keadaan
Sosial di Tanah Melayu, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 2004,
hal.134)
[38]
Dipetik dlm. Ho Hui Ling, Darurat
1948-1960 Keadaan Sosial di Tanah Melayu, hal.135.
[39]
Ucpan Tan Cheng Lock di Annual General Committee Meeting of The Malayan Chinese Association di
Singapura pada 27 Disember 1953, dlm. Arkib Negara Malaysia.
No comments:
Post a Comment