MALAYSIA SEBAGAI NEGARA ISLAM ATAU SEKULAR?
Oleh:
Prof. Madya Dr. Abdul Halim Ramli
Pendahuluan
Perbahasan
Malaysia sama ada sebuah Negara Islam atau sekular telahpun wujud di Negara ini
semenjak dari zaman sebelum merdeka lagi. Perbahasan tersebut dapat dilihat
dengan jelas dalam rundingan bagi mencapai kemerdekaan Malaya, sama ada melalui
memorandum yang dihantar oleh beberapa pihak kepada Suruhanjaya Reid, rundingan
dalam parti-parti Perikatan mengenai Laporan Reid dan reaksi berbagai pihak
mengenai Laporan Reid. Selepas merdeka perbahasan yang sama masih berterusan
berkisar kepada interpretasi Perkara 3 Perlembagaan Persekutuan yang
memperuntukan bahawa Islam adalah agama bagi Persekutuan. Artikel ini bertujuan
memperkuatkan fakta bahawa Malaysia adalah sebuah Negara Islam berasaskan
kepada bukti sejarah kedatangan dan transformasi yang berlaku setelah
kedatangan Islam serta hakikat bahawa Islam telah menjadi agama rasmi bagi
negeri-negeri di Tanah Melayu dengan sultan-sultan Melayu bertindak sebagai
pelindung kepada perkembangan agama Islam. Weltanshauung
orang Melayu zaman silam mengenai Islam adalah bersifat holistik dengan tidak
mengenal pemikiran yang memisahkan agama dari Negara (sekular). Perkataan
sekular pertama kali digunakan dalam konteks perlembagaan ialah ketika parti
Perikatan menyediakan sebuah memorandum yang dipersetujui secara bersama untuk
dihantar kepada pihak Suruhanjaya Reid dan kemudian menjadi rujukan utama
Suruhanjaya tersebut dalam penyediaan laporan mereka. Penggunaan istilah tersebut disebabkan
kegagalan perangka Perlembagaan untuk melihat fakta sejarah Islamisasi di Tanah
Melayu sebelum kedatangan British dan faktor bargain antara kaum dalam rundingan kemerdekaan.
Walaupun Islam telah diletakkan sebagai agama
bagi Persekutuan, namun British dan masyakat non-Muslim sememangnya bimbang wujud
interprestasi yang boleh membawa makna bahawa Negara ini sebuah Negara Islam
atau teokrasi. Justeru itu, dalam rundingan kemerdekaan, British sentiasa
menekankan bahawa peruntukan tersebut tidak membawa makna Malaysia bukan sebuah
Negara sekular. Penekanan ini boleh dijumpai dalam dokumen-dokumen atau fail CO atau Colonial Office yang dibuktikan melalui kajian dan tulisan Joseph M. Fernando (2002, 2006) sehingga
beliau membuat menyimpulkan bahawa “The
historical evidence presented in this article, based on primary documents,
clearly affirms the secular basis of the state”. Kesimpulan sedemikian bukan sahaja dibuat
oleh Fernando tetapi oleh ramai pengkaji, penulis dan ahli politik. Kesimpulan
tersebut merupakan satu pembuktian eviden sejarah yang terputus dari sejarah
kegemilangan Islam masa silam. Di samping itu, ia hanya merujuk kepada
peristiwa sejarah yang berlaku antara tahun 1956 hingga 1957 bagi menentukan
kedudukan dan taraf Islam di Negara ini selepas merdeka sehingga membawa
polimik yang tiada berkesudahan selepas merdeka.
Peranan dan Kedudukan Agama Islam dalam
Sejarah Tanah Melayu
Sejak
kedatangan Islam ke Alam Melayu pada abad ke 13 M lagi[1],
Islam telah mengubah kehidupan orang Melayu, bukan sahaja dalam aspek
kepercayaan, tetapi juga dalam seluruh sistem peghidupan orang Melayu. Perkara
ini ditegaskan oleh S.M. Naquib al-Attas yang menyebutkan bahawa pengaruh luar
yang benar-benar terbukti sebagai pengaruh yang dominan dan intergral dalam
merubah keperibadian dan cara hidup masyarakat Melayu tradisional hingga kini
adalah pengaruh peradaban Islam. Naquib al-Attas menyifatkan kedatangan Islam
adalah bermulanya titik tolak zaman baru bagi Alam Melayu[2].
Kedatangannya juga telah merubah cara hidup masyarakat Melayu dari aspek luaran
dan dalaman yang disifatkan oleh Prof. H.Kern sebagai revolution from within, iaitu revolusi dalaman yang secara dirastik
telah merubah rupa dan jiwa umat Melayu, mengangkat darjat bangsa yang telah
kehilangan martabat keinsanannya dalam sistem kasta Hindu dan feudal Melayu.
Membebaskan akal budi Melayu dari belenggu dongengan, tahayul dan legenda metos
lalu membimbingnya ke dunia nyata, tradisi ilmuan dan tamadun akliyah, rohaniah
yang subur[3].
Bukti pengaruh Islam ke
Semenanjung Tanah Melayu yang paling awal ialah pada tahun 1303 M[4]
(bersamaan bulan Rejab, 702 Hijrah) yang berasaskan inskripsi teks Arab
yang ditulis pada batu bersurat yang ditemui di Terengganu yang mencatatkan
mengenai tanggungjawab pemerintah melaksanakan dan menguatkuasakan ajaran Islam
serta beberapa aspek hukuman dalam Islam seperti pemberian dan penerimaan
hutang, hukuman ke atas pesalah zina, penuduh zina dan kesaksamaan antara
antara rakyat dan pemimpin[5].
Ia kemudiannya diikuti oleh penubuhan Melaka oleh Parameswara pada tahun 1403 M[6]
dan pengislaman Parameswara yang kemudiannya menukar nama kepada Megat Iskandar
Syah pada tahun 1414 M setelah berkahwin dengan Puteri Sultan Pasai[7].
Bermula dari proses Islamisasi tersebut, Islam telah membawa transformasi ke
atas kebudayaan Melayu sama seperti kebudayaan Arab mengalami transformasi yang
radikal dengan penyebaran Islam oleh Nabi Muhammad S.A.W [8].
Islam telah terpadu dalam makna diri Melayu sehingga dikatakan Melayu itu
mestilah beragama Islam[9].
Pelaksanaan undang-undang Islam yang pertama di Tanah Melayu, ialah di Melaka
pada abad ke 15 M seperti yang dibuktikan melalui Hukum Kanun Melaka dan
Undang-Undang Laut Melaka[10].
Di samping itu, undang-undang Islam juga telah dilaksanakan di Pahang pada abad
ke 16 lagi seperti yang termaktub dalam Risalah Sultan Abd Ghafur Muhaiyu’d-din
Shah (1592-1614 M). Di dalam Risalah yang ditulis oleh Sultan Abd al-Ghafur
Muhaiyu’d-din Shah, disebutkan beberapa hukuman yang dilaksanakan mengikut
undang-undang Islam contohnya kesalahan zina. Dalam Risalah ini disebutkan “Peri menyatakan hukum zinah iaitu dua perkara. Pertama
zinah muhsin namanya, lelaki atau perempuan yang sudah bersuami dengan nikah
yang sah. Dan tiada muhsin, laki-laki belum beristeri perempuan belum bersuami
iaitu laki-laki atau perempuan yang belum merasai nikah. Bermula yang muhsin
itu hukumnya direjam dilontar dengan batu dan ditanamkan hingga pinggang dan
pada suatu riwayat hingga leher. Sabda Nabi salla “Illahu ‘alaihi wa-salam:….., ertinya tiada masuk syurga anak zina.
Bermula yang tiada muhsin itu, hukumnya dipalu seratus, maka dibuangkan
daripada negeri itu setahun lamanya….”. [11]
Manakala perlembagaan bertulis yang paling
awal di Tanah Melayu ialah perlembagaan negeri Johor yang dimasyurkan dalam tahun
1895 M. Dalam Perkara LVII (57) Perlembagaan tersebut telah ada peruntukan yang
menyebutkan bahawa:
Apa yang dipanggil ‘Agama Negeri’ bagi
wilayah ini dan negeri Johor ialah agama Islam dan begitu keadaan halnya, agama
Islam hendaklah secara terus-menerus dan selamanya menjadi, dan diakui dan diucap
sebagai “Agama Negeri”; yakni, apa-apa agama lain tidak boleh sama sekali-kali
dijadikan atau diucapkan sebagai agama negeri, sungguhpun semua agama lain
adalah dibenarkan dan sentiasa difahami sebagai patut dibenarkan, untuk
diamalkan dengan aman dan damai oleh rakyat yang menganutinya di semua dan
tiap-tiap bahagian Wilayah dan Jajahan Takluk dalam negeri Johor[12].
Islam telah
dijadikan sebagai agama negeri dan undang-undang bukan saja di Johor tetapi
kemudiannya Terengganu pada tahun 1911 M. Pelaksanaan undang-undang Islam giat
dijalankan pada zaman pemerintahan Sultan Baginda Omar. Baginda telah
mewujudkan jawatan mufti dan turut serta dalam melaksanakan undang-undang Islam
serta memberikan pengetahuan kepada rakyat berhubung dengan undang-undang Islam.
Dalam tahun 1911 M di bawah pemerintahan Sultan Zainal Abidin 111, Baginda
telah mengisytiharkan Islam sebagai agama negeri[13].
Sehubungan dengan itu, Perlembagaan tahun 1911, kedudukan agama Islam
dinyatakan dalam Bab 51 seperti berikut:
Bahawasanya telah ditegaskan dan
ditetapkan dan dipastikan bahawa untuk selama-lamanya kerajaan Terengganu ini
menghormati hukum dan adat Islam di Tanah Melayu iaitu ia dipanggil Agama
Negeri dan Agama Rasmi, tiada apa-apa agama lain boleh diadakan atau disebut sebagai
agama negeri, bagaimanapun banyak daripada ras atau keturunan lain adalah
dilindungi dan dibenarkan berlindung di dalam negeri-negeri dan daerah-daerah
di Terengganu[14].
Kesemua bukti di atas memperlihatkan bahawa
Islam telah diterima sebagai agama rasmi bagi negeri-negeri Melayu yang
dimaktubkan dalam perlembagaan sama ada secara bertulis atau tidak bertulis[15]
dan berlakunya pelaksanaan undang-undang Islam secara menyeluruh[16].
Tambahan pula peranan Sultan dalam kerajaan
Melayu tradisional bukan sahaja berperanan sebagai seorang pemerintah yang
berdaulat tetapi menjadi simbol, perlindung dan pengembang kepada agama Islam[17].
Umpamanya dalam Risalah Sultan Abd al-Ghafur menyebutkan; “Shahadan maka dijadikannya antara segala makhluknya iaitu Raja seperti firman
Allah ta’ala di dalam Qur’an Inni ja ilun fi’l ardi Khalifah, ertinya, “Bahawa
sesungguhnya Aku hendak menjadikan Raja dalam bumi akan ganti-Ku”. Yakni
Raja-raja itu pada mengira-ngirakan ahual segala hambanya, ialah mengawal dia;
jikalau tiada Raja-raja itu, nescaya tiada akan bertentu ahual segala
rakyatnya, maka jadilah mereka seperti kambing tiada bergembala, maka
dimakanlah oleh yang keras akan yang lemah...”.[18]
Peranan tersebut juga dapat dilihat melalui kitab Sejarah Melayu, Perlembagaan Johor 1895 M, Perlembagaan Terengganu
1911 M dan lain-lain. Melihatkan peranan Raja/Sultan Melayu sebagai perlindung
agama Islam, maka dalam Perlembagaan Johor 1895 M telah mensyaratkan bahawa
seorang Raja itu “hendaklah seseorang yang berbangsa Melayu, berdarah Raja,
seorang keturunan dari raja-raja Johor, seorang lelaki dan menganut agama
Islam”.[19]
Manakala dalam Perlembagaan 1911 Terengganu memperuntukan bahawa “Raja yang
memerintah Terengganu mestilah sentiasa berugama Islam dan berbangsa Melayu dan
dari nasab keturunan Sultan-sultan Terengganu”.[20]
Malaysia Sebagai Sebuah Negara
Islam atau Sekular: Masalah Interpretasi?
Selepas kemerdekaan permahaman
umum tokoh-tokoh politik Perikatan dan sarjana undang-undang[21]
mengenai Perkara 3, ialah ia tidak mengimplikasikan bahawa Tanah Melayu ketika
itu adalah sebagai sebuah negara Islam dan tidak melibatkan pemakaian
undang-undang Islam di peringkat Persekutuan. Peruntukan tersebut lebih
bermaksud upacara, misalnya membaca doa mengikut Islam dalam majlis-majlis
rasmi seperti Pertabalan Yang di-Pertuan Agong, Hari Merdeka dan majlis yang
serupa itu. Walaupun interpretasi Perkara 3 seperti yang difahami oleh
tokoh-tokoh perangka Perlembagaan tidak membawa implikasi bahawa negara ini
bukan sebuah negara sekular, namun secara tersurat dalam Perlembagaan tidak
menyatakan secara jelas bahawa Malaysia adalah sebuah negara sekular. Pandangan
sebahagian dari sarjana undang-undang seperti Tun Suffian Hashim, Tun Mohamed
Salleh Abbas dan pengkaji sejarah perlembagaan Malaysia seperti Joseph M.
Fernando yang berpandangan bahawa Malaysia adalah negara sekular merupakan
inteprestasi mereka berasaskan kepada beberapa fakta seperti Laporan
Suruhanjaya Reid, sejarah rundingan di antara perangka Perlembagaan yang
diwakili oleh wakil-wakil Parti Perikatan dan kerajaan Inggeris (perundingan
dalam Working Party)[22]
serta kenyataan yang dikeluarkan Tunku Abdul Rahman di Dewan Undangan
Persekutuan pada tahun 1958.[23]
Walau bagaimanapun, beberapa
orang sarjana undang-undang seperti Hakim Hashim Yeop Sani telah menolak hujah
atau inteprestasi yang menyatakan bahawa kedudukan Islam dalam Perlembagaan
hanya bermakna upacara atau semata perayaan. Bagi Hakim Hashim Yeop Sani,
Perkara 3 dalam Perlembagaan sangat jelas dan tidak boleh diputarbelitkan lagi
bahawa agama Negara ialah Islam. Tafsiran yang hanya membataskan peranan Islam
dalam Perlembagaan semata perayaan atau upacara adalah satu tafsiran yang
berjiwa crusader.[24]
Begitu juga Tan Sri Profesor Ahmad Ibrahim berpendapat perkataan “Islam” dan
bukan “Ugama Islam” yang digunakan dalam Perkara 3 boleh dihujahkan dengan
maksud bahawa “Islam sebagai cara hidup mengikut Islam, iaitu Islam sebagai
Ad-Din” dan orang Islam berhak memberi makna yang luas kepada “Islam” sebagai
agama Persekutuan. Di samping itu,
rasional di sebalik penerimaan Tunku Abdul Rahman dan UMNO mengenai
peruntukan “tidak bermakna Negara bukan Negara sekular (Secular State”) seperti yang ditulis dalam Memorandum Perikatan
atau “…shall not imply that the State is
not a secular state”[25]
seperti yang disebutkan dalam laporan yang dikeluarkan Suruhanjaya Reid adalah
dibuat atas maslahah dan realiti politik ketika itu. Perkara
ini ditegaskan oleh Ahmad Ibrahim, katanya:
Syaugia dingati bahawa cadangan
itu dibuat oleh Perikatan iaitu gabungan antara parti UMNO dan parti bukan Melayu
dan Islam yang bergabung dengan UMNO. Mungkin pada masa itu Allahyarham Tunku
Abdul Rahman dan ahli-ahli UMNO berpendapat supaya tidak menjejaskan perpaduan
antara parti-parti itu tidaklah perlu menyebutkan Negara sebagai Negara Islam.
Dari segi maslahah adalah baiknya untuk perpaduan parti-parti itu hanya
menyebutkan Islam sebagai ugama Persekutuan.[26]
Ahmad Ahmad Ibrahim turut
mengkritik hujahan yang disampaikan oleh Tun Salleh Abas dalam kes Che Omar bin
Che Soh lwn Pendawa Raya (1988) 2 MLJ 55, walaupun yang arif Hakim tersebut
mengakui dengan yakin bahawa lslam bukan hanya kumpulan kepercayaan dan upacara
agama semata-mata bahkan cara hidup yang lengkap merangkumi semua bidang
kehidupan manusia yang luas yang bersumberkan dari wahyu Allah, namun bagi
Salleh Abas pengertian Islam yang dimaksudkan oleh penggubal Perlembagaan
adalah tidak membawa maksud sedemikian. Beliau merujukkan pengertian agama
berasaskan pandangan penjajah British yang membahagikan persoalan agama kepada
dua, iaitu soal peribadi dan awam. Dari sudut awam yang merangkumi persoalan
undang-undang pentadbiran dan kehakiman, British telah mengenepikan Islam dan
mengikut cara yang sekular. Undang-undang Islam dibataskan dalam persoalan
keluarga, warisan dan hanya terpakai kepada orang Islam sahaja. Pengertian
“Islam” sedemikianlah yang dimaksudkan oleh penggubal Perlembagaan. Oleh kerana
itu, Salleh Abas menghujahkan bahawa hukuman mati bagi kesalahan mengedar dadah
berbahaya atau mana-mana kesalahan lain tidak sah kerana berlawanan dengan “Islam”
dan oleh kerana itu berlawanan dengan
Perlembagaan. Hujahan yang dibuat oleh Tun Salleh Abas telah dikritik oleh Tan
Sri Profesor Ahmad Ibrahim dengan menyatakan “sayangnya yang arif Hakim itu
telah menunjukkan bahawa beliau masih terikat dengan konsep penjajah dan tidak
menimbangkan bahawa Malaysia telah merdeka dan tidak lagi di bawah kuasa
penjajah”.[27]
Persoalan
bahawa Malaysia sebagai sebuah Negara sekular berasaskan hujah sejarah
rundingan penggubalan Perlembagaan Persekutuan 1957 dan inteprestasi
penghakiman seperti yang disebutkan bukanlah perkara mutlak. Hujahan tersebut
ada kelemahannya kerana interprestasi tersebut tidak melihat kepada sejarah
kedatangan Islam, transformasi besar-besaran yang dilakukannya dan hakikat
bahawa Islam telahpun menjadi agama rasmi negeri-negeri Melayu dan
undang-undang Islam telah dilaksanakan sebelum kedatangan penjajah Barat.
Hujahan tersebut merupakan warisan pemikiran Barat yang bertentangan dengan weltanschauung Melayu dari zaman berzaman yang melihat Islam secara
holistik. Hujah tersebut dibuat berdasarkan bukti-bukti sejarah (historical evidence) yang terputus dan hanya
dihadkan dalam jangka masa proses rundingan penggubalan Perlembagaan dibuat
iaitu di antara tahun 1956 hingga 1957, sedangkan sejarah pelaksanaan Islam di
Negara ini sudah bermula pada abad ke 14 M lagi. Tambahan pula, perkataan
sekular tidak wujud dalam mana-mana
bahagian Perlembagaan[28]
dan Perlembagaan juga tidak mengisytiharkan bahawa Malaysia adalah sebuah
Negara sekular seperti yang dilakukan oleh India. Bahkan menurut Abdul Aziz
Bari, Perkara 3(1) telah membatalkan ciri sekular Negara ini atau mengurangkan
ciri-ciri sekularnya.[29]
Dengan sebab itu, bukanlah merupakan sesuatu yang luar biasa untuk
mengisytiharkan bahawa Malaysia adalah sebuah negara Islam. Pengisytiharan
bahawa Malaysia sebagai sebuah negara Islam banyak bergantung kepada keazaman
politik pemerintah dan kebijaksanaannya menghadapi tentangan dari masyarakat
bukan Islam yang sekian lama dibentangkan oleh hujah sejarah dan interpretasi kehakiman
bahawa Malaysia adalah sebuah negara sekular.
Percubaan untuk
menentang pandangan sedemikian pernah dibuat oleh Tun Dr. Mahathir Mohamad semasa beliau menjadi
Perdana Menteri. Dr. Mahathir telah mengistiharkan bahawa Malaysia adalah
sebuah negara Islam pada 29 September 2001 dalam Persidangan Perwakilan
Kebangsaan Gerakan. Pengisytiharan tersebut lantas mendapat tentangan dari
sebahagian masyarakat bukan Islam walaupun sebahagian daripada pemimpin parti
politik bukan Melayu dari Parti Komponen Barisan Nasional ketika itu menyokong
kenyataan tersebut. Manakala sebahagian
dari masyarakat bukan Islam melihat
pengisytiharan tersebut sebagai “pengistiharan 929” yang bertentangan dengan
kontrak sosial, Perlembagaan Malaysia 1957, Perjanjian Malaysia 1963, Rukun
Negara dan Wawasan 2020 kerana Perlembagaan hanya mengiktiraf Islam sebagai
agama rasmi dalam bentuk adat istiadat dan ritual dan bukannya sebuah negara
teokrasi. Hujah mereka berasaskan pernyataan yang pernah dibuat oleh Tunku
Abdul Rahman yang menyatakan bahawa Malaysia adalah sebuah negara sekular dan
hakikat penduduk Malaysia kurang dari 60 peratus beragama Islam (lihat
Kenyataan Lim Kit Siang bertarikh 24 Mei 2004 dalam www.dapmalaysia.org). Penegasan
kembali bahawa Malaysia sebagai sebuah negara Islam bukannya sebuah negara
sekular, telah dibuat oleh Tun Abdullah Hj. Ahmad Badawi di Dewan Rakyat pada
27 Ogos 2007 ketika memberi jawapan kepada pertanyaan Lim Kit Siang dalam Question
For Oral Answers No.43, PR-1143-L9954. Abdullah Hj. Ahmad Badawi dalam
jawabannya telah menegaskan:
Seperti yang saya
nyatakan sebelum ini, Malaysia bukanlah sebuah negara sekular ataupun negara
teokratik. Malaysia adalah sebuah negara Islam, yang ditadbir berlandaskan
prinsip-prinsip Islam dan pada masa yang sama berpegang teguh kepada
prinsip-prinsip demokrasi berparlimen berpandukan kepada undang-undang
tertinggi negara, iaitu Perlembagaan Malaysia... Pemakaian pendekatan Islam Hadhari, bagaimanapun, tidak
bermakna kita adalah sebuah negara teokratik. Kerajaan yang saya pimpin adalah
sebuah kerajaan yang berasaskan kepada prinsip demokrasi berparlimen dan
bertanggungjawab kepada Parlimen. Pada masa yang sama, Kabinet terdiri dari
menteri-menteri yang beragama Islam, Buddha, Hindu, Kristian dan lain-lain,
sama-sama bermuafakat membincang dan menghasilkan dasar-dasar pembangunan
negara. Kerajaan sentiasa memberi perhatian dan menjaga kepentingan rakyat,
termasuk memastikan setiap seorang penganut agama bebas untuk mengamalkan
ajarannya sendiri. Semua pihak mendapat bantuan daripada Kerajaan sama ada
masjid, surau, kuil atau gereja. Pembangunan negara telah dilaksanakan dengan
adil, tanpa menindas mana-mana kaum atau agama. Sebenarnya, inilah juga yang
dimaksudkan oleh YAB Timbalan Perdana Menteri ketika beliau menyatakan bahawa
Malaysia adalah sebuah negara Islam” (dipetik oleh beritaberita.livejournal.com).
Pengisytiharan Malaysia sebagai sebuah negara Islam sepatutnya tidak
menjadi isu kepada orang Islam di negara ini. Ini kerana, dengan pengisytiharan
tersebut akan memberi ruang yang luas untuk
pengukuhan dan pelaksanaan sistem dan institusi Islam secara de jure berbanding dengan mengekalkan
status sekularnya yang akan dijadikan penghalang kepada sebarang program
Islamisasi.
Kesimpulan
Melalui
perbincangan di atas dapat dirumuskan bahawa perlembagaan negeri-negeri Melayu
sama ada secara bertulis atau tidak telah memperuntukkan bahawa Islam adalah
agama rasmi. Penerimaan ini telah membawa pelaksanaan undang-undang Islam di
negeri-negeri Melayu sebelum Inggeris memperkenalkan undang-undangnya secara
beransur-ansur melalui proses perundangan dan pentadbiran, walaupun pada
hakikatnya Inggeris tidak mempunyai hak untuk campur tangan dalam hal ehwal
adat Melayu dan agama Islam. Makna Islam yang difahami dalam perlembagaan
negeri-negeri Melayu dan oleh orang Melayu sendiri adalah secara holistik,
bukannya secara sekular. Istilah sekular mula muncul melalui memorandum
Perikatan kepada pihak Suruhanjaya Reid hasil dari tolak ansur dan jaminan UMNO
bahawa peruntukan mengenai Islam sebagai agama bagi Persekutuan tidak membawa
makna Negara ini menjadi sebuah Negara teokrasi. Jaminan ini diberikan bagi
menghilangkan kebimbangan kaum bukan Melayu mengenai kedudukan agama mereka dan
konsensi yang diberi oleh UMNO kepada
MCA dan MIC kerana mengiktiraf kedudukan agama Islam, hak istimewa orang Melayu
dan penerimaan bahasa Melayu sebagai bahasa Kebangsaan.
Walaupun penegasan bahawa Malaya “bukan
sebuah Negara keduniaan (sekular)” dibuat dalam siri rundingan perangka
Perlembagaan sama ada dalam Working Party
ataupun melalui Laporan Reid (1956) dan
Kertas Putih (White Paper) mengenai
Cadangan Perlembagaan bagi Malaya (1957), namun frasa ayat di atas tidak
dimasukkan ke dalam Perlembagaan Persekutuan yang diluluskan secara sebulat
suara oleh ahli Majlis Perundangan Persekutuan pada 11 Julai 1957. Keadaan ini
membuka medan perbahasan dan perdebatan sama ada oleh pengkaji, ahli politik,
pengamal undang-undang dan sebagainya bahawa interprestasi Perkara 3 (1) tidak
membawa makna bahawa Malaysia adalah sebuah Negara Islam, tetapi merupakan
sebuah Negara sekular. Hujah golongan ini banyak berasaskan kepada peristiwa
dan dokumen sejarah yang berlaku dari tahun 1956 hingga 1957, lantas membuat
kesimpulan tentang taraf dan kedudukan Islam di Negara ini selepas merdeka. Sementara
itu, segolongan lagi berhujah bahawa Perkara 3 boleh diinterprestasikan bahawa
Malaysia adalah sebuah Negara Islam yang tidak boleh dihadkan peranannya dalam
bentuk upacara rasmi dan doa semata-mata, tetapi mestilah menterjemahkan
hakikat Islam sebagai ad-Din yang lengkap dan menyeluruh. Hujah golongan ini
berasaskan hakikat makna din Islam yang sebenar, latar belakang sejarah
negeri-negeri Melayu yang berpaksikan agama Islam dan tiada perkataan sekular
disebutkan dalam mana-mana bahagian Perlembagaan serta kesan dari pengaruh
sekularisme Barat
[1] Lihat S.Q. Fatimi, Islam Comes to Malaysia, Singapore: Malaysia Sociological Research
Institute Ltd., 1963, hlm. 37-70. S.Q. Fatimi membuat kesimpulan bahawa
kedatangan Islam ke Alam Melayu bukan secara tiba-tiba yang menyebabkan seluruh
penduduk alam Melayu memeluk agama Islam. Ia juga bukan berlaku secara
menakjubkan sebagai manifestasi dari sifat Penyayang Allah. Tetapi ia adalah
merupakan satu peristiwa sejarah yang penting yang berlaku secara
perlahan-lahan berdasarkan berbagai-bagai faktor. Justeru itu, ia mengambil
masa untuk mencapai kesempurnaan atau matang. Perkembangannya dirumuskan
seperti berikut:
a)
Mula
berhubung dengan Islam-semenjak tahun 674 M.
b)
Islam mula
bertapak di bandar-bandar persisiran pantai bermula sejak tahun 874 M.
c)
Islam mula
memperolehi kekuasaan politik dan bermula secara beramai-ramai memeluk
Islam-dari tahun 1204 M (Lihat ibid., hlm. 69-70).
[2] Lihat S.M. Naquib al-Attas, Islam dalam Sejarah dan Kebudayaan Melayu,
Kuala Lumpur: Universiti Kebangsaan Malaysia, 1978, hlm. 12-70.
[3] Sidiq Fadil, “Gerakan Islam di Dunia Melayu,
Tuntutan dan Cabaran”, dlm. Risalah,
bil. 1, Vol. 12/87, Jan.-Februari, 1978.
[4] Menurut Brian Harrison pada tahun 1386 atau
1326 (Lihat Brian Harrison, Asia
Tenggara: Satu Sejarah Ringkas,
Terj., Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1966, hlm. 62).
[5] Lihat S.Q. Fatimi, Islam Comes to Malaysia, hlm.60-61; S.M. Naquib al-Attas, The Correct Date of Terengganu Inscription,
Kuala Lumpur: Muzium Negara, 1970, hlm.24.
[6] Tarikh tersebut berasaskan catatan Cina
(Lihat, R.O. Winstedt, A History of
Malaya, hlm. 60), menurut catatan Godino de Eredia, Melaka diasaskan pada
tahun 1398 M (Lihat, Victor Purcell, The
Chinese in Malaya, hlm. 17).
[7] Lihat D.G.E. Hall, A History of South East Asia, London: Oxford University Press,
1961, hlm. 243-244. Menurut catatan Sejarah Melayu, Raja Melaka bernama Raja
Kecil Besar telah diislamkan oleh Syed Abdul Aziz yang datang dari Jeddah.
Selepas memeluk Islam, baginda diberi nama Sultan Muhammad Syah (Lihat, W.G.
Shellabear, Sejarah Melayu,
Singapore: Malay Publishing House, 1948, hlm. 62). Menurut R.O. Winstedt
berdasarkan laporan China, pemerintah dan penduduk Melaka telah memeluk
Islam seawal pada tahun 1409 M (Lihat, R.O. Wintedt, A History of Classical Malay Literature, Oxford: Oxford University
Press, Reperinted 1972, hlm. 84).
[8] Lihat Mohd. Taib Osman, Bunga Rampai Kebudayaan Melayu, hlm. 47-48.
[9] Lihat definisi Melayu dalam Perjanjian
Persekutuan 1948. Juga dalam Seksyen 2 Enakmen Tanah Rezab Melayu 1933, FMS,
Cap. 14, definisi yang sama digunakan dalam syarat Kerakyatan Persekutuan
melalui kuatkuasa undang-undang, Perkara 128 (3)(b) dlm. Malayan
Union Gazette, 24th Dec., 1946. Dalam The Malay Reservation
Enactment, 1930, definisi Melayu ialah “Malay
means a person belonging to any Malayan race who speaks any Malayan language
and professes the Mahammedan religion…” (Lihat, Government of Kelantan,
Enactment No. 18 of 1930, The Malay
Reservations Enactment, 1930).
[10] Lihat Liaw Yock Fang, Undang-Undang Melaka, The Hague: Martimun Nijhoff, 1976, hlm. 62.
[11] Lihat John E. Kempe & R.O. Winstedt, “A
Malay Legal Digest Compiled For ‘Abd al-Ghafur Muhaiyu’d-din Shah Sulatan of
Pahang 1592-1614 A.D. With Undated Additions”, Journal of the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society, Vol.
XX1, April 1948:1- 67.
[12] Lihat “Law of the Constitution of Johore”,
dlm. Malayan Constitutional Documents,
Vol. 2, Kuala Lumpur: The Government Printer, 1962, hlm. 22.
[13] Thomas Frank Willer, “Religious
Administrative Development in Colonial Malay States, 1874-1941”, Thesis Doktor Falsafah University Microfilms
International, England, 1975, hlm. 61-64.
[14] Undang-undang Perlembagaan Terengganu, dlm. Malayan Constitutional Documents, Jilid
2.
[15] Lihat Ahmad Ibrahim, “Kedudukan Islam dalam
Perlembagaan Malaysia”, dlm. Tun Mohamed Suffian et al., Perlembagaan Malaysia
Perkembangannya: 1957-1977, Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.,
1984, hlm. 56.
[16] Lihat, Mahmood Zuhdi Abd. Majid, Pengantar Undang-undang Islam di Malaysia,
Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, hlm. 51.
[17] Umpamanya dalam Kitab Sejarah Melayu menyebutkan bahawa seorang raja itu umpama ganti
Allah di dalam dunia, kerana sebagai khalifah kepada ummah, iaitu zulil ‘Lahi-fi’l alam, apabila seseorang
itu berbakti kepada raja, sepertilah ia berbakti kepada Allah, Rasul dan raja
(Lihat, Muhammad Yusoff Hashim, “Daulat: Satu Pesepsi Sejarah dan Budaya”, dlm.
Polemik Sejarah Malaysia, Kuala
Lumpur: Arkib Negara Malaysia, 2008, hlm. 101).
[18] Lihat, John E. Kempe & R.O. Winstedt, “A
Malay Legal Digest Compiled For ‘Abd al-Ghafur Muhaiyu’d-din Shah Sulatan of
Pahang 1592-1614 A.D. With Undated Additions”, Journal of the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society, Vol.
XX1, April 1948, hlm. 25.
[19] “Law of the Constitution of Johore”, dlm. Malayan Constitutional Documents, Jilid
2.
[20] Ibid., hlm.
[21] Umpamanya pandangan Tun Mohamed Suffian
Hashim (Lihat, Mohamed Suffian Hashim, “The Relation Between Islam and The
States in Malaya”, Intisari, Vol. 1,
1962, hlm. 8.), Hakim Abdul Hamid (Lihat, Federation
of Malay Constitution Commission 1956-1957, hlm. 100) dan Sheridan dan
Groves (Lihat, L. A. Sheridan & H.E. Groves, The Constitution of Malaysia, Singapore, 1973, hlm. 37.
[22] Umpamnya menurut Fernando, Tunku Abdul
Rahman telah memberi penjelasan dalam mesyuarat Working Party yang berlangsung
di Kuala Lumpur antara bulan Febuari dan April 1957 bahawa, “the whole Constitution was framed on the
basis that the Federation would be a secular state” (Lihat, Joseph M.
Fernando, “The Position of Islam in the Constitution of Malaysia”, Journal of Southeast Asian Studies,
37(2), June 200..
[23] Lihat Federal
Legislative Council Debates, 1 May 1958, hlm. 4671-4672.
[25] Lihat Federation
of Malay Constitution Commission, 1956-1957 Report, hlm. 73.
[26] Tan Sri Profesor Ahmad Ibrahim, “Kedudukan
Islam Dalam Perlembagaan Malaysia”, http://www.scrid.com/doc/14164142,
dimuat turun dari internet pada 5 Mei 2010.
[27] Ibid.
[28] Shad Saleem Faruqi, “The Malaysian
Constitution, the Islamic State and the Hudud Laws”, dlm. K.S. Nathan and
Mohammad Hashim Kamali (eds), Islam in
Southeast Asia, Singapore: ISEAS, 2005, hlm. 268.
[29] Lihat Abdul Aziz Bari, Perlembagaan Malaysia: Asas dan Masalah, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa
dan Pustaka, 2001, hlm. 252.
No comments:
Post a Comment