Maqasid shariah terdiri
daripada dua perkataan iaitu ”maqasid” dan ”syari’ah”. Kedua-duanya mempunyai pengertian yang
berlainan jika ia didefinisikan secara berasingn. Namun sebagai satu perkataan ”maqasid al
Shari’ah” didefinisikan sebagai berikut: Al-Ghazali mengatakan Maqasid syariah
sebagai objektif dalam kehidupan manusia mencakupi lima perkara iaitu menjaga
agama, nyawa, akal, keturunan dan hartabenda.
Oleh itu apa sahaja yang terkandung dalam penjagaan lima perkara
tersebut adalah maslahah (kebaikan) dan pengabaian terhadapnya membawa kepada
mafsadah (kerosakan). Dr.Wahbah Zuhaili pula berpendapat maqasid syariah
sebagai makna dan matlamat yang dapat diperhatikan di sebalik setiap atau
kebanyakan hukum syarak. Dengan lain
perkataan ianya merupakan objektif syariah dan rahsia (hikmah) yang mana Allah
SWT letakkan pada setiap hukum yang terdapat dalam syariah.
Para ulamak telah membahagikan maqasid syariah kepada
lima:
1.
Memelihara agama
2.
Memelihara nyawa
3.
Memelihara kehormatan atau keturunan
4.
Memelihara akal
5.
Memelihara harta benda
Dalam kontek
hubungan etnik, kelima-lima maqasid syariah ini boleh diaplikasikan bagi
mengukuhkan perhubungan antara etnik.
Menjaga agama dalam konteks hubungan
etnik adalah memastikan kedudukan Islam sebagai agama bagi Persekutuan
hendaklah sentiasa terperlihara. Tidaklah boleh sekiranya untuk menjaga
hubungan antara etnik, kedudukan dan kepentingan Islam sebagai agama Negara diketepikan
bagi mewujudkan faham kesaksamaan antara kaum dan agama. Ataupun atas dasar
toleransi beragama, maka kita menerima konsep pluralisme agama/menyamakan semua
agama atau melihat bahawa tidak ada mana-mana agama yang mempunyai kebenaran
yang final atau not the sole and exlusive
source of truth, justeru itu, sebahagian kebenaran itu juga dimiliki oleh
agama lain (lihat penerangan mengenai pluralisme agama dalam Budhy Munawar-Rachman, 2010, 3).
Maqasid
syariah, bermakna, umat Islam wajib berpegang kepada faham ekslusif (melihat
Islam hanya satu-satunya agama yang benar) bukan inklusif (berpendapat semua
agama adalah sama) demi menjaga kesucian dan ketinggian agama Islam di Negara
ini. Dengan itu, fahaman pluralisme agama yang cuba diketegahkan oleh
sesetengah pihak adalah bertentangan dengan kehendak maqasid syariah. Toleransi
yang dibenarkan oleh Islam ialah hak anutan dan amalan kepercayaan agama selain
Islam dibenarkan dalam konteks penganut agama itu sendiri. Mengikut
Perlembagaan dan Enakmen Undang-undang Islam, penganut agama lain tidak boleh menyebarkan
pegangan mereka kepada penganut agama Islam (Perkara 11 (4), Perlembagaan
Persekutuan). Umat Islam wajib menyakini bahawa tidak ada agama selain Islam
yang diakui benar, melainkan hanya Islam itu satu-satu agama yang hak, tinggi
dan akui sah oleh Allah. Adalah menepati maqasid syariah, apabila umat Islam
melakukan apa saja tindakan bagi memastikan ketinggian dan kesucian Islam
sentiasa terpelihara dan tidak membiarkan mana-mana anasir merobek kedudukan
tersebut. Manakala penganut agama lain mestilah menghormati kedudukan yang
telah diberi oleh Perlembagaan dan tidak mencabar kedudukan tersebut kerana
sebarang cubaan untuk merungkai kedudukan itu akan membawa kepada konflik
antara agama dan etnik.
Aplikasi
maqasid syariah dalam hubungan etnik dari aspek mengawal nyawa ialah dengan
mempastikan Islam sebagai agama keselamatan, kedamaian dan perpaduan dapat
direalisasikan. Adalah menepati maqasid syariah apabila dasar-dasar kerajaan
yang digubal mengarah kepada perpaduan antara etnik dan mengelakkan permusuhan.
Ciri dan matlamat Islam di atas dapat dicapai melalui penyemarakan faham
kesederhanaan atau wasthiyah sebagai satu pendekatan dalam apa juga bidang di
Negara ini. Segala permasalahan yang berlaku sama ada yang melibatkan hubungan
inter etnik atau intra etnik perlu dilakukan melalui mesyuarah, rundingan dan
dialog berpaksikan kepada ilmu dan hikmah supaya tercapainya titik pertemuan
dan persefahaman. Segala unsur provokatif hendaklah dielakkan di samping sebarang
pertelingkahan tidak harus dipolemikkan. Umat Islam seharusnya menjauhkan diri
mereka daripada unsur-unsur yang membawa kepada pertumpahan darah dalam
menyelesaikan sebarang pertelagahan inter etnik. Semangat Islam yang lebih
menitik beratkan soal keharmonian dan perpaduan terserlah melalui Perjanjian
Hudaibiyah yang dipelopori oleh Nabi Muhammad S.A.W. Perjanjian ini
yang berlaku pada 6 Hijrah memaparkan sikap Islam yang cintakan keamanan dan
berusaha mengelakkan peperangan serta memaparkan sikap toleransi Islam yang
sangat tinggi.
Manakala
aplikasi maqasid syariah dalam konteks hubungan etnik dalam aspek memelihara
keturunan ialah dengan bersungguh-sungguh melaksanakan pelbagai usaha untuk
membangun, memaju dan membebaskan diri daripada kemiskinan, kemunduran dan
kejahilan agar sejajar dengan kedudukan etnik lain. Justeru itu, peruntukan
Perlembagaan yang memberi jaminan terhadap kedudukan istimewa orang Melayu
adalah memenuhi maqasid syariah. Peruntukan tersebut bukanlah bermaksud untuk
meletakkan etnik Melayu lebih agung daripada etnik lain atau mendiskriminasikan
etnik lain. Peruntukan tersebut adalah kaedah yang dirangka dan dipersetujui
bersama untuk memajukan etnik Melayu dalam aspek ekonomi apabila data-data
ekonomi menunjukkan etnik Melayu jauh ketinggalan daripada etnik lain.
Sekiranya peruntukan tersebut tidak ada, nescaya etnik Melayu akan terus berada
dalam kemunduran. Walaupun orang Melayu mendapat keistimewaan seperti yang
termaktub dalam perlembagaan, namun tidak melalui rampasan harta orang bukan
Melayu sebaliknya mendapatkannya dari tambahan kepada ekonomi keseluruhan. Ketidakseimbangan
pencapaian ekonomi jika tidak dibetulkan akan menghasilkan mafsadah yang boleh
mencetuskan konflik etnik seperti mana yang berlaku di negara-negara lain.
Sedangkan mafsadah merupakan perkara yang dituntut oleh Islam untuk
menjauhinya.
No comments:
Post a Comment